تحلیل اخبار اقتصادی با سامانه جامع اقتصاد آفرین (eghtesadafarin)

امروزه نیاز به سامانه ای جامع که اخبار اقتصادی ایران و همچنین جهان را از مراجع اخبار به روز اقتصادی از جمله رسانه های اقتصادی و پایگاه های خبری اقتصادی تحلیل کند، احساس می شود.

خبرگزاری كار ایران یعنی ایلنا طی گزارش خبری اقتصادی به جزییات این موضوع (تحلیل اخبار اقتصادی) پرداخته است و سایت اقتصاد آفرین را نسل جدید مرجع اخبار اقتصادی ایران معرفی نموده است که برای روشن شدن این موضوع اول باید به مفاهیم اساسی اقتصاد بپردازیم.

تحلیل اخبار اقتصادی از نگاه اقتصاد آفرین

اقتصاد (Economics) علمی است از زیرمجموعه‌های علوم اجتماعی که در آن به مطالعه و تفسیر روند تولید، توزیع و مصرف محصولات و خدمات با تمرکز بر چگونگی رفتار و تعامل عوامل اقتصادی پرداخته می‌شود و چگونگی کارکرد اقتصادهای مختلف را بررسی می‌کند.

در تشریح موضوع اقتصاد به ثروت (کالاها، خدمات و منابع) از لحاظ چگونگی تولید، توزیع و مصرف آن اشاره شده است. واژه انگلیسی اقتصاد از واژه οἰκονομία زبان یونان باستان گرفته شده و ترکیبی از دو کلمه οἶκος (خانواده) و νόμος (روش یا قانون) می باشد و «قواعد خانه (خانوار)» معنی می‌دهد. آدام اسمیت فیلسوف و اقتصاددان مشهور علم اقتصاد را: شاخه‌ای از دانش یک دولتمرد یا قانونگذار [با اهداف دوگانه فراهم کردن] درآمد سرشار و معاش خوب برای مردم … و تأمین کردن درآمد برای دولت برای هزینه کردن در خدمات عمومی تعریف می‌کند.

جان استیوارت میل فیلسوف بریتانیایی نیز از اقتصاد علمی که قوانین پدیده‌هایی در جامعه را دنبال می‌کند که از کارهای مختلف نوع بشر برای تولید ثروت برمی‌خیزد، تا جایی که این پدیده‌ها بوسیله تعقیب هدف دیگری متعین نشوند یاد می‌کند. 

تقسیم بندی های مختلفی وجود دارد که علم اقتصاد را به دسته‌های متعددی تقسیم می‌نماید.در یک دسته بندی رایج این رشته به شش دسته اقتصاد اثباتی، اقتصاد هنجاری، اقتصاد نظری، اقتصاد کاربردی، اقتصاد جریان متداول و اقتصاد دیگراندیش تقسیم می شود. اقتصاد اثباتی (positive economics) بیان کننده آنچه هست می باشد، در مقابل اقتصاد هنجاری (normative economics) تبیین از “آنچه که باید باشد” اقتصاد نظری (mathematical economics) وجود دارد. در مقابل اقتصاد کاربردی؛ اقتصاد عقلانی در برابر اقتصاد رفتاری؛ و اقتصاد جریان اصلی یا متداول (mainstream economics) یا همان اقتصاد ارتدوکس که بیشتر با پیوند میان عقلانیت، فردگرایی و تعادل سروکار دارد و اقتصاد دیگراندیش که رادیکال است و با پیوند میان نهادها، تاریخ و ساختار اجتماعی سروکار دارد، تعریف شده است. 

علم اقتصاد را در دو دسته اقتصاد خرد و اقتصاد کلان میتوان مورد بررسی قرار داد. اقتصاد خرد (microeconomics) به دنبال تحلیل و تفسیر رفتار اقتصادی واحدهای تصمیم گیرنده انفرادی، شامل خانوارها و شرکتها یا خریداران و فروشندگان می‌باشد. ساختارهای مختلف بازار مانند رقابت کامل که در آن تولیدکننده های بزرگی وجود ندارد که تمام قدرت بازار را به منظور تعیین قیمت یک محصول یکسان در دست داشته باشد، می‌پردازد. ساختار بعدی مورد بررسی در اقتصاد خرد رقابت ناکامل است که در آن شرایط رقابت کامل وجود نداشته و خود به دسته‌های انحصار، انحصار چندگانه، رقابت انحصاری، انحصار خریدار، انحصار چندگانه خریدار تقسیم بندی می‌شود.  

بطور کلی در حوزه اقتصاد خرد به مطالعه و بررسی بازارهای منفرد با یک ساده‌سازی اقتصادی پرداخته می‌شود که فرض بر این است فعالیت اقتصادی انجام شده در یک بازار مورد نظر بر فعالیت سایر بازارها تأثیر نمی‌گذارد و آن «تعادل جزئی» نامیده می‌شود درحالیکه در تئوری تعادل عمومی مجموع کل تمامی فعالیت‌های انجام گرفته در تمامی بازارها مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. 

در نقطه مقابل اقتصاد خرد، اقتصاد کلان بررسی مسائل اقتصادی در سطح کلان ملی یک کشور را در دستور کار قرار می دهد و مسائلی مانند: ثبات اقتصادی، توازن تراز بازرگانی خارجی، رشد اقتصادی، اشتغال، تورم، مخارج و درآمدهای دولت، رکود اقتصادی، بحران اقتصادی، بیکاری، و اقتصاد توسعه مورد مطالعه است. ضمن آنکه بررسی اقتصاد جهانی برعهده اقتصاد بین‌الملل گذاشته شده است. 

اقتصاد کلان (macroeconomics) مقولات کلان در علم اقتصاد و مفاهیم کسب و کار را در سطح بزرگ تحلیل می‌نماید. همانطور که در اقتصاد خرد با نهاده های تولید، عرضه و فروش و خرید و نمودار ها و الگو های رفتار مصرف کننده، تولید کننده، فقر و تبعیض، کالای لوکس و گیفن و مازاد عرضه و تولید سروکار دارند و تغییرات کمیت و قیمت و عرضه و تقاضا در بازار ها مورد بررسی قرار می‌گیرد در اقتصاد کلان به سرمایه گذاری، رشد اقتصادی، رشد ناخالص ملی، شاخص کل بورس، پس انداز پرداخته می‌شود. 

در ادامه به شرح نمونه بارزی از تفاوت اقتصاد خرد و کلان از زبان کینز پدر علم اقتصاد نوین می پردازیم. کینز بیان می‌دارد که اگر افراد به صورت انفرادی پس‌انداز کنند در سال‌های بعد دارای امکانات و قدرت مالی بیشتری خواهند بود و خواهند توانست که از سرمایه جمع شده خود استفاده کنند ولی اگر تمامی افراد جامعه هم‌زمان پس‌انداز خود را افزایش دهند و بخش بیشتری از درآمد خود را پس‌انداز نمایند مصرف کل اقتصاد پایین می‌آید و این امر موجب کاهش تولید نیز خواهد شد که این امر به کاهش درآمد افراد در آینده منجر می‌شود. از اینرو افزایش پس‌انداز برای اشخاص مفید می‌تواند باشد ولی برای جامعه به صورت کلی تأثیرات متفاوتی نسبت به تأثیرات فردی آن دارد.

اقتصاد رسانه، اقتصاد رفتاری، اقتصاد سیاسی، اقتصاد بین‌الملل، اقتصاد رفاه، مالیه، اقتصاد کشاورزی، اقتصاد صنعتی، اقتصاد عمومی، اقتصاد منابع طبیعی، اقتصاد محیط زیست، اقتصاد سنجی، اقتصاد انرژی، فلسفه اقتصادی، اقتصاد توسعه، اقتصاد شهری، اقتصاد منطقه‌ای، اقتصاد بخش عمومی، اقتصاد مدیریت، اقتصاد منابع پایان پذیر

اقتصاد منابع تجدید پذیر، برنامه‌ریزی اقتصادی، اقتصاد ریاضی، اقتصاد مقاومتی، اقتصاد نظری، تاریخ عقاید اقتصادی، نظامهای اقتصادی، فلسفه اقتصاد، اقتصاد آموزش و پرورش، اقتصاد سلامت، اقتصاد ورزش، بودجه ریزی، اقتصاد جمعیت، اقتصاد جنگل، اقتصاد رابینسون کروزوئه از دیگر زیر شاخه‌های علم اقتصاد به شمار می‌روند. 

در طی قرن‌های متوالی مکاتب و نظریه‌های مختلفی در رابطه با علم اقتصاد و ماهیت آن بوجود آمده و هریک نیز پیروان خود را دارد، اخلاق گرایی اقتصادی (مکتب فلسفه مدرسی)، مکتب سوداگری (مرکانتیلیسم)، مکتب اصالت طبیعت (فیزیوکراسی)، مکتب اقتصادی کلاسیک (سنت‌گرایی اقتصادی)، مکتب نهادگرایی، مکتب تاریخی قدیم، سوسیالیسم تخیلی، سوسیالیسم علمی، سوسیالیسم رقابتی، سوسیالیسم اقتصادی، نئو کلاسیسم (مارژینالیسم یا نهایی گرایی)، مکتب کینز، نئو لیبرالیسم، نیو کینزیسم، مکتب شیکاگو (جامعه‌شناسی) (مانیتاریسم یا پول محوری)، کلاسیک‌های جدید، کینز گرایان جدید، ساختارگرایان، مکتب اتریش، مکتب طرفداران طرف عرضه، مکتب دورهای تجاری حقیقی، نظریات اقتصادی حکیمان یونان باستان از جمله نظریه‌های مشهور در این زمینه است. 

اقتصاد ایران از زبان اقتصاد آفرین

اقتصاد ایران اقتصادی است که اغلب به شکل متمرکز و دستوری به اداره در می آید. بهره‌مندی از منابع غنی نفت و گاز بخش بزرگی از اقتصاد ایران و تولید ناخالص داخلی این کشور را تامین می‌کند. براساس اعلام صندوق بین المللی پول اقتصاد ایران از لحاظ برابری قدرت خرید و همچنین نرخ تبدیل ارز به ترتیب در رتبه‌های بیست و پنجم و بیست و یکم جهان قرار دارد. همچنین مطابق با اعلام بانک جهانی و براساس میزان تولید ناخالص ملی سرانه که پارامتری مهم در تعیین میزان توسعه یافتگی است، کشور ایران در سال 2019 توانسته است با سرانه نزدیک به 13 هزار دلار آمریکا در میان 187 کشور جایگاه 100 دنیا را کسب کند. 

بررسی میزان میانگین دارایی هر فرد بالای 18 سال توسط موسسه کردیت سوییس نیز بیان می‌دارد که به طور متوسط هر فرد ایرانی بزرگسال در سال 2018 میلادی دارای 4779 دلار آمریکا می‌باشد و از این نظر در میان 174 کشور تحت بررسی رتبه 119 جهان را دارا می‌باشد. سازمان شفافیت بین‌المللی در سال ۲۰۱۵ میلادی اعلام کرد که در جدول فساد اداری و مالی، ایران رده صدوسی ام جهان را دارد و از این لحاظ با کشورهای اوکراین، کامرون، نپال، نیکاراگوئه و پاراگوئه هم رده می‌باشد. علاوه بر آن، براساس گزارش جهانی سعادت منتشر شده در سال ۲۰۱۹، ایران توانست رتبه ۱۱۷ را از آن خود که این رتبه نسبت به سال ۲۰۱۸، ۱۱ رتبه با کاهش مواجه بوده است. مطابق این معیار کشورهای فنلاند، دانمارک، نروژ، ایسلند، هلند، سوئیس، سوئد، نیوزیلند، کانادا و اتریش به ترتیب در رتبه‌های برتر جدول جهانی سعادت قرار دارند. 

صادرات محصولات و اقلام مختلف تاثیر بسیاری در افزایش نرخ تولید ناخالص داخلی دارند. اقتصاد ایران بخشی از قدرت خود را از صادرات محصولاتی همچون پسته، زعفران، خاویار، زرشک، فیروزه، میوه‌های هسته دار مانند هلو، آلو، خرما، ، انبه، زردآلو و غیره، پیاز، گردو، بادام، لیمو، خیار، هندوانه بدست می‌آورد. صادرات محصولات دیگری همچون فرش‌های دستبافت و منابع معدنی مانند روی، باریت، پرلیت در کنار فروش سیمان، آهن، آهک به اقتصاد کشور کمک می‌نماید. بهره برداری از ذخایر نفت و گاز طبیعی به همراه تانک‌های نظامی همگی بر ارزش اقتصادی ایران می‌افزاید. 

علیرغم تمام فراز و نشیب‌های اقتصاد ایران جزو معدود کشورهایی به شمار می‌رود که در جریان بحران اقتصادی 2007-2009 به طور مستقیم متحمل ضرر نشد. اقتصاد این کشور در سالهای اخیر با مشکلات بسیاری روبرو بوده است. به گزارش بانک جهانی در سال 2019 میلادی رشد اقتصادی ایران با بیش از منفی چهار و نیم درصد مواجه بوده و این نرخ در ابتدای سال 2019 نزدیک به 6/3 درصد تخمین زده شده بود. در پایان سال 2019 میلادی نیز بانک جهانی اعلام کرد که میزان تولید ناخالص داخلی ایران در مقایسه با سال گذشته بالغ بر 7/8 درصد کاهش داشته است. همچنین براساس اظهارات صندوق بین المللی پول در اکتبر همان سال رشد اقتصادی ایران منفی نه و نیم درصد بوده است. بانک جهانی ارزیابی کرده است که در سال 2020 میلادی رشد اقتصادی ایران برابر با صفر بوده است.

طی دوره سه ساله تشدید تحریم‌های غرب در سال 2011 تا 2014 میلادی تولید ناخالص داخلی ایران بیش از 160میلیارد دلار آمریکا کاهش داشته است و با کاهش 7 پله‌ای رتبه در رده بندی اقتصادهای جهان از رتبه 21 به رتبه 28 جهان نزول کرده است. عدم کارآمدی اقتصادی و سرمایه‌گذاری محدود داخلی و خارجی سبب ایجاد تورم در سالهای اخیر شده است به طوریکه، در سال 2011 میلادی ایران با دارا بودن تورم 5/22 درصد بالاترین رقم تورم در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را داشت. 

ارتباط اقتصاد جهانی با اقتصاد ایران

اقتصاد جهانی مجموعی از اقتصادهای کشورهای مختلف دنیاست که میتوان براساس معیارهای تولید ناخالص داخلی، سرانه تولید ناخالص داخلی به همراه میزان بیکاری آن را تعریف کرد. براساس آخرین اطلاعات برآورد شده میزان تولید ناخالص تمامی کشورهای جهان در سال 2014 حدود  ۹۹٫۶۰۹ تریلیون دلار بوده است که سهم اعظمی از به اقتصاد ایالات متحده آمریکا مربوط است. به دنبال جهانی شدن و یکپارچگی ملت‌ها و دولتهای سراسر دنیا نهادهای اقتصادی ویژه‌ای شکل گرفتند تا با برنامه ریزی اقتصادی و هدایت کشورها در راستای برنامه‌های تدوین شده شکوفایی و بازسازی اقتصادی کشورهای مختلف را به رقم آورند. سازمان تجارت جهانی (World Trade Organization)، صندوق بین المللی پول (International Monetary Fund) و بانک جهانی (The World Bank) سه نهاد مهم تاثیرگذار اقتصاد جهانی هستند که با اعمال و اجرای سیاست‌های ویژه سعی دارند تا اقتصاد جهانی را هدایت کنند و رونق ببخشند. 

اقتصاد جهانی در کنار روزهای رونق و بهبود خود با بحران‌های قابل ملاحظه‌ای نیز روبرو بوده است. بدنبال بحران اقتصادی امریکا طی سال 2007 تا 2012 میلادی و تاثیر آن بر اقتصاد اتحادیه اروپا و آسیا خسارتی بالغ بر 9/3 تریلیون دلار بر اقتصاد جهانی تحمیل شد. آخرین بحران اقتصادی نیز در پی شیوع ویروس کرونا رخ داد و در سال 2020 میلادی اقتصاد جهانی و کلیه کشورها با بحران روبرو شدند. در حالیکه برخی از کارشناسان تخمین زده‌اند برای جبران خسارتهای وارده به اقتصاد کشورها تا سال 2022 میلادی فرصت نیاز است اما پیش بینی‌های اخیر نشان می‌دهد که برخلاف انتظارات کشورهایی مانند ایالات متحده امریکا و چین به ترتیب با رشد اقتصادی 7 و 8 درصدی مواجه شوند و اتحادیه اروپا نیز رشد اقتصادی بیش از 5 درصدی را در پایان سال 2021 میلادی تجربه خواهد کرد.

همانطور که اشاره شد، سهم عظیمی از تولید ناخالص داخلی که یک معیار برای سنجش اقتصاد جهانی است، از آن ایالات متحده امریکاست. کشور آمریکا با دارا بودن عنوان بزرگترین اقتصاد جهان، در پایان سال 2020 میلادی بالغ بر 23 تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی را به ثبت رسانده و نزدیک به یک چهارم (25 درصد) از تولید ناخالص داخلی را از آن خود کرده است. اتحادیه اروپا نیز که شامل 27 کشور اروپایی است با تولید ناخالص 19 تریلیون دلاری در جایگاه دوم اقتصاد جهان قرار دارد. چین نیز توانسته است با تولید ناخالص داخلی قریب به 15 تریلیون دلار در رتبه سوم اقتصاد جهانی قرار بگیرد. اما براساس امار کلی، کشورهای ایالات متحده آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، بریتانیا، هند و فرانسه در رتبه‌های برتر اقتصاد جهانی دارند. البته پیش بینی می‌شود در سال 2040 میلادی کشورهای آمریکا، چین و هند جزو سه کشور برتر اقتصادی دنیا باشند. 

اقتصاد آفرین انوع اخبار اقتصادی و آموزش های اقتصادی مثل اخبار بیمه، اخبار بانک، اخبار آب و انرژی، اخبار راه و مسکن، اخبار طلا ارز و پول، اخبار اقتصاد گردشگری، اخبار بازار سهام و بورس، اخبار هواشناسی اقتصاد، اخبار کشاورزی و دامداری، اخبار صنعت خودرو سازی، اخبار صنعت فناوری اطلاعات، اخبار کارآفرینی و استارت آپ ها، اخبار بازرگانی واردات و صادرات، اخبار صنعت نفت گاز و پتروشیمی و مقالات تخصصی اقتصادی را تحت پوشش اخبار اقتصادی خود دارد.

پیشنهاد می کنیم مثل اقتصاددانان بزرگ ایران، برای مشاهده بروزترین اخبار اقتصادی ایران و جهان، به اقتصاد آفرین که سامانه جامع تحلیل اخبار اقتصادی است مراجعه نمایید.

سلب‌ مسئولیت: مجموعه‌ «دیتاجو» در تهیه‌ و تنظیم این مطلب که صرفا جنبه تبلیغاتی دارد نقشی نداشته و مسئولیتی راجع به صحت آن نمی‌پذیرد.