سرمایه گذاری در بورس امروزه به دلایل مختلف مانند پایین بودن نرخ سود بانک ها، افزایش اطلاعات و سایر موارد بسیار مورد توجه عموم و سرمایه گذاران گرفته است. شاید در سال های اخیر در اطرافیان خود با کسانی مواجه شده ایم که در بازاربورس فعالیت میکنند و شاید شما هم جزو کسانی هستید که به فکر ورود به دنیای بورس هستید. همانطور که میدانید فعالیت در هر حوزه ای ایجاب میکند تا اطلاعات اولیه و آشنایی کلی از آن حوزه بدست آورید. پس با ما باشید تا شما را با اطلاعاتی که در این راه کمکتان خواهد بود، آشنا سازیم.
سهام، جمع سهم (Share) سند یا برگه بهاداری است که با در اختیار داشتن آن مالکیت بخشی از یک شرکت را به اندازه سهم خود به دست میآورید. به عبارت دیگر اگر سرمایه شرکت را به قسمت های مساوی تقسیم کنیم به هر قسمت آن یک سهم میگویند. سهم نماینده کوچکترین واحد مالکیتی در یک شرکت به شمار میرود.
سهامدار یا Shareholder به هر شخص حقیقی یا شخص حقوقی (مانند یک شرکت) اطلاق میشود، که با در اختیار داشتن برگه سهام از نظر قانونی مالک بخشی از سهام یک شرکت سهامی عام یا شرکت سهامی خاص میباشد. سهامدار به همان نسبتی که سهام در اختیار دارد، در مالکیت شرکت یا بنگاه تولیدی شریک است.
در بازار بورس، اگر بیش از 1 درصد سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشید، در لیست سهامداران عمده آن شرکت قرار میگیرید. مبلغ و تعداد این سهم، بستگی به کل تعداد سهام آن شرکت دارد. در نظر داشته باشید که قرار گرفتن در لیست سهامداران عمده به معنای کسب کرسی هیئت مدیره نیست.
معمولا سهامدار مدیریتی به اشخاص حقیقی یا حقوقی اطلاق میشود که مالک 16 تا 50 درصد سهام یک شرکت باشند دارای سهام مدیریتی میباشند. با در اختیار داشتن سهام مدیریتی اشخاص توانایی اعمال مدیریت و حق رای خواهند داشت.
تنها پرداخت مبلغ سهم، تعهد سهامدار است و در صورت پرداخت این مبلغ و عمل به این تعهد، به عنوان صاحب سهم تعهد دیگری ندارد. اگر به هر دلیلی شرکت ورشکسته شود یا نتوانند از عهده تعهدات خود بربیاید، سهامدار هیچ گونه تعهد شخصی در قبال طلبكاران شركت ندارد.
قانون به صراحت عنوان کرده است که هیچ مجمع عمومی نمیتواند تابعیت شركت را تغییر دهد یا هیچ اكثریتی نمیتواند بر تعهدات صاحبان سهم بیفزاید. بنابراین تعهدات سهامدار همانی است كه قبول كرده و نمیتوان با تغییر اساسنامه تعهد جدیدی بر عهده آنان گذاشت یا تعهدات فعلی آنان را افزایش داد.
سهامداران، حق واگذاری و فروش سهام خود را به دیگری دارند. سهامداران میتوانند با مراجعه به شرکت های كارگزاری و تكمیل فرم دستور خرید یا فروش نسبت خرید یا فروش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اقدام نمایند. انتقال سهام یك سهامدار در شركت های سهامی عام، نیازی به موافقت هیأت مدیره یا مجمع عمومی ندارد.
سهام ها دارای دسته بندی های مختلفی میباشد. در یک دسته بندی، برگه ها را از نظر شکل به دو دسته، سهم بانام و سهم بی نام طبقه بندی میکند.
در سهم بانام، بر مالكيت شخص معيني اشاره شده و مشخصات صاحب سهم در ورقه سهم و در دفتر ثبت شركت ذکر ميگردد. هر گونه نقل و انتقال آنها بايد در دفتر ثبت سهام شركت به ثبت برسد و الا فاقد اعتبار قانوني براي شركت و اشخاص ثالث خواهد بود.
در موارد زير صدور سهام با نام الزامي میباشد:
زمانی كه تمام مبلغ اسمي هر سهم بي نام پرداخت نشده باشد، سهامي كه مديران شركت به عنوان وثيقه مي سپارند و تا دوره تصدي مديران غير قابل انتقال ميباشد و سهام افراد صغیر.
همانطور که از نام آن مشخص است، در سهم بینام، نام صاحب سهم ثبت نمیشود و به صورت سند در وجه حامل تنظيم دارنده آن مالك شناخته ميشود مگر آنكه خلاف آن ثابت گردد. بی نام بودن سهم، مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت، برای مثال اگر سهم به سرقت رود یا مفقود شود، شناسايي مالک اصلي با مشکل مواجه شده و سارق و يا باينده به آساني مي تواند سهم مزبور را در بازار بورس و يا خارج از آن به اشخاص ديگر بفروشد و خريدار نيز حق دارد به تصرف خود به عنوان مالكيت استناد نمايد. اين سهم به راحتي قابل نقل و انتقال بوده و انتقال مالكيت با قبض و اقباض تحقق مي يابد.
سهام سرمایه ای و سهام انتفاعی دو دسته بندی دیگر برای انواع سهام میباشد.
سهام سرمایه ای خود نیز به دو دسته تقسیم میشود. سهام عادی و سهام ممتاز.
دارا بودن سهم ممتاز امتیازاتی برای مالکان دارد. مالکان سهام ممتاز در دریافت سود سهام، نسبت به سهامداران عادی، در اولویت قرار دارند. برداشت نفع ثابت از سود قابل تقسيم شركت و يا اولویت دارنده سهم ممتاز مي تواند نسبت به صاحبان سهام عادي در برداشت ارزش اسمي ممتاز به هنگام انحلال و تصفيه و تقسيم دارائي شركت از دیگر امتیازاتی است که سهم ممتاز برای صاحب خود در پی دارد.
به هنگام انحلال و تصفيه شركت مطالبات معوقه صاحبان سهام ممتاز از دارائي شركت پرداخت مي گردد و نيز هنگام استهلاك سهام شركت صاحبان سهام ممتاز داراي اولويت مي باشند. همانطور که اشاره شد، سود سهام ممتاز، درصد ثابتی از مبلغ اسمی سهام ممتاز است، که میزان آن از قبل مشخص شده و در اختیار مجمع نیست. سود سهام ممتاز، باید قبل از سود سهام عادی پرداخت شود، حتی اگر شرکت به هر دلیل ورشکسته شود.
امتیازات اختصاصا یافته باید در اساسنامه شرکت منعکس و به تصویب مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام برسد، برخی دیگر از این امتیازات عبارتند از:
دارنده سهام عادی، حق اعمال رأی در مجامع عمومی شرکت را داشته، و سود تقسیم شده در شرکت را دریافت میکند. سهام عادی عموماً بخش عمدهای از سهام منتشر شده را تشکیل میدهد. دارندگان سهام عادی (سهامداران) صاحبان اصلی مؤسسه هستند. هر سهامدار در ازای داشتن هر سهم، یک حق رای دارد و میتواند در اداره و کنترل نمودن مؤسسه از طریق حق رای خود، دخالت کنند. سهام عادی فاقد سود تضمین شده هستند و در صورتی که مؤسسه سود تحصیل کند، در سود مؤسسه سهیم خواهند بود.
دارندگان سهم موسس يا انتفاعي بدون داشتن حقي به سرمايه شركت از منافع شركت به نسبت سهم خود بهره مند میگردند. به عبارت دیگر این سهم به لحاظ فعالیت هیات موسس و ابتکار و خلاقیت آن ها بنا به تجویز اساسنامه و همچنین بابت اطلاعات علمي و فني و تجارتي آنان اختصاص داده میشود.
سهام موسس به طور معمول از میزان سود بیشتری نسبت به سهام عادی برخوردار هستند. میزان سود بیشتر را نیز اساسنامه تعیین می کند همچنین بایستی، حقوق صاحبان سهام موسس يا انتفاعي مثل حق حضور در مجامع حق راي حق اولويت در پذيره نويسي سهام و غيره در اساسنامه درج شود.
معمولا سهم انتفاعی در قبال امتیازی است که دولت به منظور انتقال صنایع به مناطق محروم یا انجام نوعی خدمت در مناطق خاص برای یک شرکت صادر مینماید و شرکت نیز متعهد است در پایان فعالیت، دارایی خود را به دولت واگذار نماید.
یکی دیگر از انواع سهام، سهام جایزه میباشد. هنگامی که شرکت سهامی، از ذخایر اندوخته فراوانی برخوردار باشد، میتواند بخشی از آنرا از راه انتشار سهام جایزه در وجه سهامداران کنونی خود، به سرمایه تبدیل کند.
معمولاً پس از انتشار سهام جایزه، با توجه به تعداد سهام منتشرشده، قیمت سهام شرکت در بازار، کاهش پیدا میکند. با این حال، برای آنکه نرخ سود قابل تقسیم به ازای هر سهم تغییری نکند، پس از چندی قیمت سهم افزایش مییابد و سهام داران با توجه به افزایش تعداد سهام خود، منافع بیشتری به دست خواهند آورد. در سهام جایزه؛ سهام اضافی بدون دریافت هزینه به سهام داران داده میشود.
سهام عدالت که یکی از شناخته شده ترین سهام ها در بین ایرانیان است، نوعی یارانه محسوب میشود که بنابه دستور دولت نهم، از طریق شرکت های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن تعلق میگیرد. بنا بر طرح سهام عدالت، بخشی از سهام شرکت های دولتی معین، به قشر های کم درآمدتر فروخته میشود.
۶۰ شرکت بورس و فرابورس سبد سهام عدالت را تشکیل میدهند و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شده است؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکت های مذکور به صورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود.
سهام عرضه اولیه یا (initial public offering (ipo و یا عرضه عمومی اولیه اصطلاحی میباشد که زمانی به کار میرود که سهام شرکتی برای اولین بار در بورس عرضه می شود. به بیان دیگر به روز اول عرضه سهام عرضه اولیه گفته میشود. در عرضه عمومی اولیه درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار از طریق بورس اوراق بهادار توسط سرمایه گذاران خریداری میشود.
به خاطر داشته باشید که عرضه اولیه یک شرکت در بورس به معنی تازه کار بودن آن شرکت نیست، بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است. خیلی از این شرکت ها ممکن است یک شرکت دولتی باشند که سالهای زیادی سابقه داشته اند.
این نوع سهام شرایطش نسبت به خرید و فروش عادی سهام کمی متفاوت است. عرضه اولیه سهام شرکت ها در بورس به این دلیل که در بیشتر مواقع (90 درصد) برای سرمایه گذاران سودآور است. این شرکت ها احتمالا چند سالی هم فعالیت خوب داشتهاند و احتمالا سهامشان هم در آن موقع دست یک عده خاصی بوده است ولی تا روز عرضه اولیه سهام این شرکت ها هنوز در بورس معامله نشده است.
هر سهم، چهار نوع قیمت دارد. که عبارتند از:
قیمتی که در عرضه اولیه (پذیره نویسی)، سهام شرکت بر اساس آن قیمت عرضه می شود، قیمت اسمی آن سهم نام دارد. مبلغ قیمت اسمی، بر روی برگه های سهام درج می شود و در اساسنامه نیز درج شده است. در شرکت های سهامی عام این قیمت نمی تواند بیش از ده هزار ریال باشد؛ اما در شرکت های سهامی خاص محدودیتی ندارد.
با تقسیم مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت بر تعداد سهام شرکت قیمت دفتری هر سهم بدست میآید. مبلغ حقوق صاحبان سهام نیز از کسر مجموع بدهی های شرکت از مجموع دارایی های شرکت حاصل میشود.
قیمتی است که سهام بر اساس آن، در بورس یا خارج از بورس معامله میشود. سهام اغلب شرکت ها در بورس بر اساس قیمت اسمی و حتی دفتری، معامله نمیشود. آنچه که قیمت سهم در بورس را تعیین میکند، میزان عرضه و تقاضا برای یک سهم است. به عبارت دیگر، قیمت بازاری یک سهم، قیمتی است که در بورس، برای سهم تعیین می شود و ممکن است بیشتر یا کمتر از قیمت اسمی باشد.
منظور ارزش واقعی آن سهم است. سهامداران برای خرید سهام با قیمت و ارزش بیشتر، تمایل بیشتری دارند. به بیان ساده تر قیمت ذاتی یک سهم، بیانگر ارزشی است که سرمایه گذاران برای سهم قائل هستند. طبیعتاَ اگر از دید سرمایه گذاران، ارزش ذاتی یک سهم بالاتر از قیمت بازاری آن سهم باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود، اما اگر ارزش ذاتی یک سهم کمتر از ارزش بازاری آن باشد، سهم مذکور گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری به شمار نمی رود.
شرکت Apple Inc که در اول آوریل 1976 تاسیس شد یک شرکت چندملیتی آمریکایی است. این شرکت دومین شرکت فن آوری بزرگ دنیا محسوب میشود. اپل طراحی، توسعه و فروش وسایل الکترونیکی مصرفی، نرم افزار کامپیوتر و کامپیوترهای شخصی را انجام می دهد. سهام این شرکت در بورس های کشور آمریکا عرضه میشود و سهامداران میتوانند سهام شرکت را خریداری کنند. قیمت سهام اپل از آن زمان تا امروز 700 درصد رشد کرده است و با ارزشترین شرکت جهان در بورس جهان به شمار میرود.
سایت IFCMARKETS یکی از سایت ها به زبان فارسی است که شما را در خرید و فروش سهام شرکت اپل کمک خواهد کرد. در این سایت شما با انجام مراحل زیر میتوانید یکی از سهامداران شرکت اپل باشید.
تصمیم بگیرید که می خواهید چقدر در سهام اپل سرمایه گذاری کنید. هرگز بیشتر از آنچه برای ضرر و زیان تان احتمال می دهید سرمایه گذاری نکنید. خرید سهام در شرکت اپل بر اساس نرخ دلار است، پس به قیمت دلار توجه داشته باشید.
شما پس از افتتاح حساب می توانید با استفاده از پلتفرم معاملاتی MetaTrader یا پلتفرم معاملاتی NetTradeX اقدام به معاملۀ قرارداد های CFD سهام اپل نمایید.
همانطور که اشاره شد، بالغ بر 282 شرکت و صنعت سهام خود را در بازار بورس جهت فروش قرار داده اند. افراد مختلف با دلایل متعددی در هریک از این شرکت ها، سرمایه گذاری میکنند. در حال حاضر 10 بانک و موسسه مالی اعتباری از قبیل: بانک پارسارگارد، بانک انصار، بانک تجارت، خاورمیانه، بانک سینا، بانک صادرات ایران، بانک کارآفرین، بانک ملت، بانک اقتصادنوین و بانک پارسیان در این این سازمان فعالیت دارد.
سهام شرکت فولاد نیز یکی دیگر از سهام های پرطرفدار بازارسهام و بورس ایران به شمار میرود. شرکت های فولاد مبارکه خوزستان، فولاد آلیاژی ایران، فولاد امیرکبیرکاشان، فولاد خوزستان، فولاد کاوه جنوب کیش و فولاد مبارکه اصفهان نیز سهم بزرگی از بازارسرمایه گذاری را به خود اختصاص میدهند.
اما بیاید با این مطلب آشنا شویم که خرید و فروش سهام و سایر امورات مربوط به آن کجا انجام میشود. به عبارت دقیق تر برای ورود به دنیای سرمایه گذاری و سهامداری به کجا باید مراجعه کنیم. بورس جایی است که امکان خرید و فروش و سرمایه گذاری را مهیا میکند. پس به تعریف بورس و زیرشاخه های آن بپردازیم.
طبق تحقیق دیتاجو، بهابازار (bourse) یا بورس اوراق بهادار بازار رسمی و سازمانیافته سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت ها و اوراق بهادار تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام میشود. تعیین قیمت سهام در بورس، بر اساس عرضه و تقاضا صورت میگیرد. در بورس اوراق بهادار، یک سرمایهگذار میتواند با سرمایه هرچند کوچک خود، در شرکت های پذیرفته شده در بورس سرمایهگذاری نماید. سرمایهگذاران بورس، برای خرید و فروش سهام میبایست این کار را از طریق شرکت های کارگزاری بورس انجام دهند.
در اوایل قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلندگف اولین بورس اوراق بهادار شکل گرفت. کمپانی هند شرقی به عنوان اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد. به دنبال آن در قرن هجدهم میلادی در شهر لندن و در قهوه خانه ها بورس رواج یافت. در نهایت در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی، بورس لندن فعالیت رسمی خود را با خرید ساختمان مستقل توسط معاملهگران آغاز کرد.
سومین بورس بزرگ نیز بورس نیویورک بود که فعالیت خود را در ۱۷ می ۱۷۹۲ آغاز کرد و ۲۴ کارگزار بازار سهام در خیابان وال استریت نیویورک و زیر درخت نارون بزرگی دورهم جمع شدند و توافق نامهای را امضا کردند. آنها در هشت مارس ۱۸۱۷ با تنظیم اساسنامه شروع به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشیدند. هم اکنون بازار بورس نیویورک، بزرگترین بازار بورس، از نظر میزان معاملات و ارزش بازار سرمایه در جهان است.
در سال 1315 شمسی یک کارشناس هلندی به همراه یک کارشناس بلژیکی به منظور بررسی و اقدام در مورد تهیه و تنظیم مقررات قانونی تاسیس بورس به ایران آمدند؛ اما این عمل با آغاز جنگ جهانی دوم متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، مأموریت تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند و در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران، با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس به عنوان اولین شرکت های فعال در این حوزه آغاز به کار نمود.
این سازمان، اهداف متعددی از قبیل:
ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت های مولد اقتصادی، بهکارگیری مقررات و رویه های مؤثر برای حفظ سلامت بازار و رعایت حقوق سهامداران، تعمیق و گسترش بازار با بهرهگیری از فناوری و فرایند های بهروز و کارآمد، توسعه دانش مالی و گسترش فرهنگ سرمایهگذاری و سهامداری در کشور، توسعه و تسهیل دسترسی به بازار از طریق کاربرد های فناوری اطلاعات، رعایت اصول پاسخگویی و شفافیت در همکاری ها و تعاملات با ذینفعان و توسعه مستمر دارایی های فکری و سرمایه انسانی شرکت را دنبال میکند.
در اوایل انقلاب اقداماتی جهت تعطیلی بورس صورت گرفت که نافرجام ماند. پس از انقلاب، تعداد شرکت های پذیرفته شده از ۱۰۵ شرکت، به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت. از سال ۱۳۶۸ و در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تجدید فعالیت بورس به عنوان پیشزمینه اجرای خصوصیسازی آغاز گردید.
قبل از تأسیس سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۸۴، نظارت و عملیات بازار اوراق بهادار در ایران برعهده «سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران (سابق)» بود. با تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران توسط مجلس شورای اسلامی در ۱ آذر ۱۳۸۴ عملیات اجرایی بورس ها به بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران و مسئولیت نظارت بر این بورسها، نهاد های مالی و اوراق بهادار به شورای عالی بورس و اوراق بهادار و سازمان بورس و اوراق بهادار واگذار شد.
تمامی بنگاه ها و کارگزاری ها و بورس های فعال در شهرها زیر نظر سازمان بروس و اوراق بهادار فعالیت میکنند. تاکنون۳۴۳ شرکت جهت واگذاری سهام پذیرفته شدهاند. معاملات سهام در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل عمومی، از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ (ساعت ۸:۳۰ الی ۹ زمان پیش گشایش بازار است، در این زمان هر کس سفارشات خرید یا فروش خود را ثبت میکند و راس ساعت ۹ معاملات انجام میشود) و در یک نشست معاملاتی و از طریق تالارهای معاملات صورت میگیرد. معاملات سهام فقط از طریق سامانه معاملات بورس که یک سیستم کاملاً مکانیزه است، قابل انجام است و دارندگان سهام نمیتوانند خارج از سامانه معاملاتی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار کنند و معاملات باید به لزوم از طریق کارگزاران و طی نشست معاملاتی انجام شود.
در طول 53 سال فعالیت سازمان بورس در ایران بیشترین افزایش شاخص در روز یکشنبه ۱۳۹۴/۰۱/۱۶ با صعود شدید ۲۴۳۵ واحدی شاخص بازار سرمایه با اعلام توافق اولیه برجام برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و ۱+۵ دارندگان حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان رقم خورده است.
بورس انرژی ایران، یکی از ارکان بورس ایران است که به دنبال عدم موفقیت بورس نفت و ضرورت ایجاد بازار جدید معاملاتی در بخش صنعت برق و به منظور انجام معاملات حامل های انرژی با مجوز شورای عالی بورس و اوراق بهادار به عنوان چهارمین بورس رسمی کشور و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۹۱ تشکیل شد.
این شرکت فعالیت ها و اقدامات مختلفی مانند: تشکیل سازماندهی و اداره بورس انرژی به صورت متشکل، سازمان یافته و خود انتظام به منظور انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده توسط اشخاص ایرانی و غیر ایرانی مطابق قانون و مقررات، پذیرش کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر آن مطابق قانون و مقررات، فراهم آوردن شرایط لازم برای دسترسی منصفانه اعضا به منظور انجام معاملات کالاها و اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده مطابق قانون و مقررات، نظارت بر حسن انجام معاملات کالاهای پذیرفته شده و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای پذیرفته شده در بورس انرژی و همکاری با بورس های دیگر در ایران و خارج از ایران به منظور تبادل اطلاعات و تجریبات، یکسان سازی مقررات و استاندارد ها، جهت تسهیل انجام مبادلات برون مرزی انجام میدهند.
بورس کالای ایران، به داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران میپردازد و راه اندازی معاملات ابزارهای مشتقه و به ویژه قراردادهای آتی را در برنامه های پیش روی خود دارد. این شرکت، یک شرکت سهامی عام بوده و در تاریخ سی اسفند سال 1391 تعداد سهامداران 7018 بوده است.
قراردادها در این بورس در سه حالت: قرارداد نقدی، قرارداد نسیه و قرارداد سلف تنظیم میشوند.
قرارداد نقدی قراردادی است که طی آن پرداخت بهای کالای مورد معامله و تحویل آن در هنگام معامله انجام میشود. در قرارداد نسیه کالا در هنگام معامله تحویل و بهای آن در تاریخ سررسید پرداخت میگردد و در قرارداد سلف کالا با قیمت معین در زمانی مشخص در آینده تحویل گردیده و بهای آن در هنگام معامله پرداخت میگردد.
فرابورس یکی از زیرمجموعه های سازمان بورس و اوراق بهادار به شمار میرود که هدف از تاسیس آن توسعه بازارها و ابزارهای مالی و پوشش خلاء های ناشی از نداشتن دسترسی بخش عمدهای از صاحبان صنایع به بازار سرمایه تشکیل شدهاست. به بیان دیگر، محرومیت طیف وسیعی از بنگاه های اقتصادی از تأمین مالی در بازار سرمایه و وابستگی شرکت های دولتی یا خصوصی به تأمین مالی از طریق سهامداران عمده یا اخذ تسهیلات از شبکه بانکی منشأ ایجاد این بازار اوراق بهادار جدید به حساب میآید.
فرابورس ایران با هدف ایجاد بازاری کارآمد، منصفانه و شفاف، تمهیدات و بستر سازی لازم را در زمینه انتشار سریع و عادلانه اطلاعات با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار انجام داده تا صاحبان سرمایه با آگاهی و شناخت بیشتر در خصوص انواع اوراق بهادار، درجات ریسک و سایر شاخصه های مهم، به سرمایهگذاری در اوراق بهادار پذیرفته شده در این بازار اقدام کنند.
تلاش در راستای رشد و اعتلای بازار سرمایه، تنوع بخشی به محصولات بازار سرمایه، اعطای فرصت جدید به صاحبان صنایع نوپا و نیازمند به منابع مالی، افزایش مشارکتهای مردمی و افزایش سهم داراییهای مالی در سبد سرمایهگذاری ها، رسالت فرابورس ایران محسوب میشود.
معاملات خارج از بورس به طور مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه نظارتی از جانب بورس انجام میگیرد. مزایایی که بورس اوراق بهادار همچون تسهیل نقدشوندگی، کاهش ریسک اعتباری در مورد ریسک طرف معامله (نکول)، شفافیت و در دسترس بودن قیمت جاری بازار را دارد، در فرابورس در دسترس نیست.
در معاملات بازار فرابورس قیمت برای عموم لزوماً منتشر نمیشود و به دلیل اینکه قراردادها دو جانبه هستند هر طرف میتواند نگران ریسک اعتباری طرف دیگر باشد.
محدودیت هایی که بازار بورس دارد، در بازار فرابورس وجود ندارد به عنوان مثال: محصولاتی که در بورس مبادله میشوند باید به خوبی استاندارد باشند. در واقع برای ایجاد شفافیت، محصولات مبادله شده باید مطابق با کمیت، کیفیت و عینیت مشخص تعریف شده بوسیله بورس و در تمام معاملات یکسان باشند در حالی که در فرابورس ممکن است طرفین روی کمیت غیرمعمول توافق کنند.
بازار اول، بازار دوم، بازار سوم (عرضه یکجا)، بازار ابزارهای نوین مالی، بازار پایه زرد، بازار پایه نارنجی، بازار پایه قرمز، بازار مشتقه و بازار شرکت های کوچک و متوسط نه بازار فرابورس ایران را تشکیل میدهند.
کارگزاری ها، بنگاه های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام، حق تقدم سهام، اوراق مشارکت پذیرفته شده در بورس و اوراق تبعی، مشاوره عرضه و پذیرش، مشاور سرمایهگذاری، سبدگردانی و صندوق های سرمایهگذاری توسط آنان صورت میگیرد. کارگزاری ها در این خرید و فروش ها، به نمایندگی از خریداران یا فروشندگان سهام، اقدام به انجام معامله میکنند و در ازای آن حقالعمل یا حق کارگزاری دریافت میکنند.
تأسیس شرکت کارگزاری یا اشتغال در آنها، مستلزم پذیرفته شدن در آزمون های کارگزاری است. کارگزاری ها علاوه بر خرید و فروش سهام به نمایندگی از سهامداران میتوانند وظایف دیگری مانند آموزش سهامداران، مشاوره سرمایهگذاری و بازارگردانی را نیز بر عهده بگیرند.
وضعیت بازار بورس ایران با سایر کشورها را از جنبه های مختلف میتوان مورد بررسی قرار داد. بررسی ها نشان میدهد طی سه سال گذشته، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با رشد های مناسبی مواجه بوده است. تعداد سهامداران نیز در سال های اخیر، به دلیل افزایش اطلاعات عمومی و افزایش تبلیغات شرکت، به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. با این حال حجم معاملات بورس ایران نسبت به سایر بورس های منطقه مانند عربستان، امارات و ترکیه بسیار پایین است به همین دلیل بورس کشور نسبت به بورس های دیگر در سطح پایین تری قرار گیرد.
تعداد سهامداران ایرانی نسبت به کل جمعیت در مقایسه با کشورهای مطرح بسیار پایین است. می توان رقم سهامداران فعال در بورس ایران را در حدود 1 تا 1.5 میلیون نفر تخمین زد که کمتر از 2% از کل جمعیت می شود. این درحالی است در کشور امریکا با جمعیتی در حدود 320 میلیون بیش از 200 میلیون نفر سهامدارند ودر کشور کانادا بیش از 57 درصد مردم به شکل جدی و فعال، در بازار بورس مشارکت میکنند.
وجود شرکت های نفتی و وابستگی بورس ایران به نوسانات قیمت نفت، تحریم ها و عدم ثبات سیاسی و اقتصادی لازم کشور منجر ایجاد فراز و فرود هایی در این بازار میگردد بنابراین ورود به این بازار را با ریسک های زیادی همراه می کند.
بررسی ها نشان میدهد هزینه های معاملاتی سهام در بورس تهران با سایر بورس های کوچک و بزرگ جهان فاصله قابل توجهی تا رسیدن به استانداردهای لازم دارد. مقایسه ساعت های کاری بورس های مطرح جهان با ایران نیز حاکی از ساعات کاری کمتر بورس در ایران است. در کشورهای جهان، شرکت های پذیرش دهنده در بورس کاملا خصوصی هستند. اما در ایران عملا شرکت دولتی و نیمه دولتی در بورس حضور دارند.
همچنین در بورس های بزرگ جهان بر خلاف بازار بورس ایران، سود تقسیمی وجود ندارد یعنی پولی بابت سود ماهیانه به سهامدار پرداخت نمی گردد و این سودها برای گسترش شرکت ها مصرف می گردد و یا به قیمت سهم اضافه می گردد و در مجموع این سودها از چرخه بورس خارج نمی گردند.
در حالی که ارزش بازار بورس ایران در ماه های اخیر حدود ۱۹۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است ارزش بازار در کشورهای صنعتی از قبیل: تورنتو کشور کانادا بیش از 2 تریلیون دلار، بورس نیویورک کشور آمریکا بیش از 16 تریلیون دلار، بورس استرالیا 1.4 تریلیون دلار، بورس لندن 3.2 تریلیون دلار، بورس هند 1.2 تریلیون دلار، بورس شهر ابوظبی در کشور امارات 1.79 تریلیون دلار و ارزش بازار بورس کره جنوبی 1.7 تریلیون دلار تخمین زده میشود.
برای انجام معامله در بورس باید مراحل زیر طی شود:
امروزه ثبت نام اغلب به صورت آنلاین انجام میگیرد. اولین قدم برای ورود به دنیای بورس دریافت کدبورس یا کد معاملاتی است. به این منظور شما باید به کارگزاری معتبر و رسمی مراجعه نموده و مدارک لازم را ارائه دهید. کارگزاری ها مدارک و فرم های مرتبط را برای صدور کد بورسی به سازمان بورس ارائه میدهند و کد بورسی شما معمولا بعد از سه روز کاری صادر میشود.
سجام متعلق به شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است که زیر نظر سازمان بورس برای ایجاد سامانهای یکپارچه و فراگیر و ارائه خدمات بهتر و سریع تر به سرمایه گذاران ایجاد شده است. پس از دریافت کد بورسی با مراجعه به سایت dara.csdiran.com/sejam وارد سامانه سجام خواهید شد. پس از تکمیل اطلاعات لازم و استعلام اطلاعات وارد شده در سامانه، کدپیگیری 10 رقمی برای شماره همراه شما که جزو اطلاعات شخصی خود وارد نموده اید، ارسال میگردد.
به منظور احراز هویت حضوری به نزدیک ترین دفتر پیشخوان منتخب دولت مراجعه کرده و با ارائهی کارت ملی و کد پیگیری ۱۰ رقمی مراحل نهایی را انجام دهید.
شما از طریق چهار روش میتوانید معاملات خود را انجام دهید. این چهار روش عبارتند از: مراجعه حضوری به کارگزاری و درخواست خرید یا فروش سهام، درخواست تلفنی به کارگزاری برای خرید یا فروش سهام، درخواست اینترنتی به کارگزاری برای خرید یا فروش سهام و خرید یا فروش مستقیم سهام توسط خود شخص، از طریق سامانه معاملات آنلاین (برخط).
در بورس شاخص های مختلفی از جمله: تپیکس، تدپیکس مورد استفاده قرار میگیرد. تپیکس شاخص بورس و تدپیکس شاخص کل بورس نام دارد.
نشانگر روند عمومی قیمت کل شرکت های بورس است و تغییرات سطح عمومی قیمت ها را نسبت به تاریخ مبدأ نشان میدهد. این شاخص بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد.
نشاندهنده میانگین بازدهی کل بازار سهام است. شاخص کل در بین فعالین بازار و سرمایه گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص هاست. این شاخص بیانگر سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است.
از سوي دیگر، شاخص ها با توجه به متغیرهاي مورد بررسی نیز تفکیک پذیرند. شاخص کل تمامی شرکت هاي بورس را دربرمی گیرد، شاخص صنعت شرکت هاي تولیدي و شاخص مالی شرکت هاي گروه خدمات مالی و سرمایه گذاري را شامل می شود.
با استفاده از روش ها و ابزارهای مختلف میتوان به تحلیل سهام ها پرداخت. اما سه روش برای تحلیل در بازار شناخته شده و پر کاربرد تر هستند:
روشی برای آنالیز کردن سهام یا اوراق بهادار به واسطه محاسبه ارزش ذاتی آن است. در این تحلیل، تمامی موارد تأثیرگذار بر ارزش، نظیر عواید کوتاه مدت، حاشیه سود، رشد آینده، وضعیت مالی و مدیریت شرکت، صنعت و شرایط اقتصادی کلان در نظر گرفته میشود. هدف اصلی چنین تحلیل هایی، کشف ارزش خاصی است که بتوان آن را با قیمت فعلی مقایسه کرد و در نتیجه مقایسه یک سرمایهگذار بتواند برای خرید یا فروش سهم و اوراق بهادار تصمیمگیری کند.
اگر ارزش پایینتر از قیمت فعلی باشد، گفته میشود قیمت سهام افزایش یافته است و سرمایهگذار میتواند تصمیم به فروش سهم بگیرد. از طرف دیگر اگر ارزش بیشتر از قیمت فعلی باشد، سهام به عنوان سهام سودآور شناخته میشود که مبنای خرید سهم است.
اگر سرمایهگذار علاقه مند به اوراق قرضه (اوراق مشارکت) باشد، تحلیل ها به واسطه مطالعه نرخ سود، اطلاعات مربوط به اوراق قرضه، تعدیلات احتمالی در نرخ اعتبار اوراق و شرایط کلان اقتصادی انجام میشوند. به جرات میتوان گفت یکی از موفقترین تحلیلگران بنیادی تاریخ، وارن بافت است که در اوراکل اوماها، به دلیل استراتژی های سرمایهگذاری خود، تبدیل به یک میلیاردر شده است.
کاری که تحلیلگران تکنیکال انجام می دهند این است که حرکات و روندهای معاملاتی اخیر را ارزیابی می کنند و می توانند تعیین کنند که قیمت بعدی سهام یک شرکت خاص چقدر خواهد بود. معمولاً تحلیلگران تکنیکال به اصول بنیادی قیمت سهام توجه کمتری می کنند.
بر خلاف روش تحلیل بورس بنیادی که بر داده هایی از جمله سود سهام، فروش، نرخ های رشد و یا قوانین و مقررات دولتی مبتنی است، روش تحلیل تکنیکال سهام بر داده های منتشر شده ی بازار مانند: قیمت سهام یا سطح شاخص بازار، حجم (تعداد سهام معامله شده) و شاخص های تکنیکی تمرکز دارد.
از پایه ترین اصول در تحلیل تکنیکال این است که فرض می شود تمام اطلاعات کنونی بازار در قیمت ها منعکس شده است و تحلیل آن ها می تواند اطلاعات لازم را در اختیار ما قرار دهد.
اگر تمام اطلاعات موجود، در قیمت منعکس شده باشد پس تنها با توجه به قیمت می توان خرید و فروش سهام را انجام داد. به اعتقاد تحلیل گران تکنیکال اگر سطح قیمتی در گذشته مقاومت یا حمایتی ایجاد کرده باشد در آینده نیز می تواند همین اتفاق مجددا تکرار شود. بنابراین این گروه از تحلیل گران توجه خاصیشان را در آن محدوده ها قرار می دهند.
برخی اوقات سرمایه گذاران با نگاه به بحث روانشناسی بازار بورس و نقشی که احساسات و عواطف در آن ایفا می کند، فعالیت میکنند.
نکته بسیار مهم این است که در کوتاه مدت، احساسات و هیجانات سرمایه گذاران بر قیمت های سهام و بازار ها تاثیر گذار هستند. به همین دلیل آگاهی از این موارد در رابطه با تصمیم گیری ها و درک فرآیند های بازار مالی ضروری به نظر می رسد.
در این روش تحلیل سهام، معامله گر در واقع هیچ تحلیلی را در جهت پیدا کردن سهم مناسب انجام نمی دهد. آنان اطلاعات مختلفی مانند: سهامی که بیشترین حجم معامله را در روز داشته اند، سهامی که در قسمت پر بیننده سایت بورس آمده اند، سهامی که بیشترین نظرات را در شبکه های اجتماعی به خود اختصاص داده اند و یا سهامی که اخبار داغ و حساسی دارند بدست میآورند و تمرکز خود را معطوف به سهامی می کند که مورد توجه بازار است.
آمار لحظه به لحظه ی وضعیت و شاخص های بورسی ایران برروی سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر سایت های معتبر قرار میگیرد. یکی از این سایت هایی که امروزه مورد توجه قرار گرفته است، سایت سهام یاب است.
سهام یاب، شبکه هوشمند سرمایهگذاری و اطلاع رسانی بورس ایران است که اطلاع رسانی آخرین وضعیت بازار بورس، آخرین معاملات شرکت ها، اخبار و اطلاعیه های آنها و ... را در محیطی یکپارچه انجام می دهد. همچنین این سایت امکاناتی برای به اشتراک گذاری ایده ها و نظرات کاربران گرامی را فراهم کرده و تلاش نموده است از این طریق امکانی فراهم کند تا اطلاعات تالارگفتگو، سایت های اطلاع رسانی و خبرگزاری ها پیرامون بازار سرمایه ایران بطور یکپارچه در دسترس کاربران قرار دهد.
کارگزاری تدبیرگران فردا از جمله سهامداران این شرکت است. شبکه اجتماعی سهام یاب، تحت مجوز شبکه اجتماعی کاربر محور وزارت ارشاد اسلامی فعالیت میکند. حوزه فعالیت شبکه اجتماعی سهام یاب (نام این بخش در سایت توئیت است) بورس و بازار سرمایه ایران است.
ارائه اطلاعات و اندیکاتورهای مورد نیاز تحلیلگران از جمله اقدامات مهم این سایت است. در این راستا با استفاده از روش های نوین پردازش ابری مانند Cloud Computing و SAS و نیز گردآوری اطلاعات تغییرات قیمت شرکت های حاضر در بورس از ابتدای ورود به بورس (بیش از 10 سال داده) را برای استفاده تحلیلگران قرار داده است.
اطلاعات مالی نمایش داده شده در پرتال از منبع مدیریت فناوری اطلاعات سازمان بورس تهیه شده است. صحت اطلاعات کاربران باید با توجه به سوابق آن ها در پرتال و به تشخیص دیگر کاربران سنجیده شود.
هر سرمایه گذاری علاوه بر دانش نیاز به کسب تجربه و توانایی تحلیل و بررسی شرایط دارد. مدیریت احساسات و تصمیم گیری درست در دنیای بورس به دلیل محدود بودن ساعت فعالیت امری مهم و کلیدی در موفقیت شما در این حیطه ایفا میکند. شما بایستی علاوه بر بررسی لحظه به لحظه بازاربورس از شرایط اقتصادی و سیاسی که بر این بازار اثر میگذارد آگاه باشید و بتوانید با پیش بینی درست، تصمیم درست را بگیرید.
دفتر تبلیغات
تهران- فلکه دوم تهرانپارس خ جشنواره، بین خیابان سجده ای و چهارراه سیدالشهدا- پلاک ۱۲۹ طبقه اول واحد ۲
شماره تماس: 02176703238 - 09193762158