از وقتی به یاد داریم به ما میگفتند هویج بخورید تا نور چشمانتان زیاد شود. ما هم اگر هویج دوست داشتیم؛ چه بهانهای بهتر از این! اگر هم دوست نداشتیم از ترس کور شدن هویج میخوردیم! شاید پدران و مادران ما خودشان هم نمیدانستند دلیل تاکید به خوردن هویج برای سلامت چشم چیست. امروزه اما، همه میدانیم که مصصرف هویج به دلیل ویتامین A موجود در آن به ما توصیه میشود. اما ویتامین A واقعا چشمهای ما را تقویت میکند؟ کمبود ویتامین A میتواند منجر به کوری شود!؟ مصرف بیش از حد ویتامین A چه خطراتی دارد؟ در این مقاله به همه این سوالات پاسخ خواهیم داد.
ویتامین A چیست؟
ویتامین A، ویتامینی محلول در چربی است و به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد. مطالعات نشان داده است که این ویتامین برای تقویت بینایی، سیستم ایمنی و رشد استخوانها در بدن بسیار مهم است. این ویتامین، همچنین به قلب، ریهها و کلیهها کمک میکند تا به درستی عمل کنند. تحقیقات اخیر حتی، به تاثیر این ویتامین در مقاوم سازی غشای مخاطی و پوست در برابر ویروسها اشاره دارد.
به طور کل ویتامین A، خود با توجه به منبع دریافتی به دو دسته تقسیم میشود:
- رتینول: این نوع از ویتامین A، منشا جانوری دارد و در واقع نوع تکمیل نشده این ویتامین است. مزیت رتینول در این است که به صورت مستقیم و بدون هیج فرآیندی در بدن ما، از آن استفاده میشود. بهترین منابعی غذایی برای رتینول، گوشت، جگر مرغ، شیر و پنیر هستند.
- پرو ویتامین A: ویتامین A با منشا گیاهان و میوههای رنگارنگ است و در بدن ما با تجزیه به رتینول تبدیل شده؛ استفاده میشود0 این نوع از ویتامین A در سبزیجات و میوههایی چون هویج، سیب زمینی شیرین، اسفناج، کلم پیچ و طالبی یافت میشوند.
اثرات ویتامین A بر روی چشمان ما!
به علت اینکه ویتامین A از سطح چشمان ما محافظت میکند، مصرف به اندازه این ویتامین برای ما کاملا ضروری است. مطالعات نشان داده است که قطره چشم ویتامین A، برای درمان خشکی چشم بسیار موثر است. در حقیقت در یکی از همین تحقیقات مشخص شد که تاثیر قطره ویتامین A برای درمان سندروم چشم خشک، بسیار بیشتراز داروهای گران قیمت با فرمولهای مختلف است.
به نظر میرسد ویتامین A، در صورت مصرف همزمان با دیگر آنتی اکسیدانها، نقشی کلیدی در کاهش خطر از دست دادن بینایی به علت دژانسیون ماکولا دارد. در مطالعه مهمی که با حمایت مالی انستیتوی جهانی چشم انجام شد، مشخص شد افرادی که از ویتامین A، ویتامین C و ویتامینE استفاده میکردند، در طی یک دوره شش ساله تا 25 درصد کمتر در معرض دژانسیون ماکولا بودند.
کمبود ویتامین A و عواقب آن
کمبود ویتامین A در کشورهای توسعه یافته، عملا وجود ندارد و خیلی کمیاب است. در کشورهای فقیر و در حال توسعه اما، کمبود این ویتامین زندگی خیلی افراد را تحت تاثیر خود قرار داده است. برآورد میشود که سالانه حدود 250000 تا 500000 کودک در جهان به علت کمبود ویتامین A، بینایی خود را از دست میدهند. چیزی که با یک تغییر ساده در رژیم غذایی میتوان از آن جلوگیری کرد.
یکی از اولین علائم کمبود ویتامین A، شب کوری است. دانشمندان در بررسی کتب تاریخی متوجه شده بودند که مصریان باستان برای درمان شب کوری، از جگر حیوانات استفاده میکردند که البته بعدها مشخص شد منبع غنی از ویتامین A است. در واقع، کمبود ویتامین A، باعث میشود قرنیه بسیار خشک شود. این خشکی قرنیه، خود باعث کاهش دید، زخم شدن چشم و در نهایت آسیب به شبکیه میشود که نابینایی را به همراه دارد.
مسمومیت بر اثر مصرف بیش از حد ویتامین !A
ویتامین A با منبع حیوانی، از ویتامینهای محلول در آب نیست؛ بنابراین مقدار اضافی آن، به راحتی از بدن ما دفع نمیشود. این ویتامین، در چربی حل شده و در نتیجه در بدن ذخیره میشود. همین مسله مصرف بیش از حد ویتامین A را خطرناک میکند؛ چرا که ذخیره بیش از حد این ویتامین در بدن، مشکلات و دردسرهایی را با خود به همراه دارد. البته پرو ویتامین A، که در سبزیجات و میوهها یافت میشود، چنین خطری ندارد. این نوع از ویتامین میتواند در آب حل شود که در نتیجه، مقدار اضافی آن، به راحتی از بدن دفع میشود.
سازمان جهانی دارو، مقادیر زیر را برای مصرف ویتامین A با منشا حیوانی در نظر گرفته است تا بتواند ریسک مسمومیت از این نوع ویتامین را به حداقل برساند.
- کودکان 4 تا 8 سال: 3000 IU
- کودکان 9 تا 13 سال: 5610 IU
- نوجوانان 14 تا 18 سال: 9240 IU
- بزرگسالان: 10000 IU
در نهایت میتوان گفت مصرف ویتامین A، در اندازه مناسب، برای همه ضروری است. چرا که کمبود این ویتامین میتواند باعث بیماریهای مختلف و از همه مهمتر آسیب زدن به چشمان ما شود. مصرف بیش از اندازه این ویتامین نیز، همانطور که بالاتر گفتیم مسمومیت را به دنبال دارد. پس با مصرف مناسب ویتامین A و توصیه آن به خانواده خود، از چشمان خود و خانوادهتان مراقبت کنید.
مصرف ویتامین A برای سلامت چشم کافی است؟
بسیاری از افراد تصور می کنند مصرف ویتامین A به تنهایی برای حفظ سلامت چشم کافی بوده و با کنترل رژیم غذایی می توان به سادگی از چشمان خود محافظت کرد. اما نکته حائز اهمیت این است که مانند تمام اعضای حیاتی بدن، چشم نیز به جز رژیم غذایی مناسب، نیاز به رسیدگی های صحیح نیز دارد. در دنیای امروز که چشم های ما به صورت مداوم به صفحات نمایشگر موبایل، تلویزیون و کامپیوتر خیره شده اند، نیاز است تا از چشم محافظت بیشتری به عمل آید. برای جلوگیری از خطر ورود نور آبی و آسیب به چشم، می توان از عینک بلوکات استفاده کرد. این عینک ها مانع از ورود نور آبی به چشم شده و از چشمان شما در برابر این امواج قوی و اسیب زننده محافظت می کنند. امروزه چشم پزشکان برای افرادی که بیش از 2 یا 3 ساعت از کامپیوتر و موبایل استفاده می کنند، توصیه به استفاده از این عینک ها را دارند. شما می توانید انواع این عینک ها را از بهترین سایت فروش عینک تهیه کرده و استفاده نمایید.
چشم به عنوان یکی از قوای اصلی انسان، حساسیتی بالا داشته و به همین دلیل باید در نگهداری آن حساسیتی زیاد داشته باشیم.