وقتی فناوری جدیدی ظهور می‌کند، ابتدا همه نسبت به آن گارد می‌گیرند، پس از مدتی، داستان تغییر می‌کند و استفاده از فناوری جدید به‌طور ناگهانی زیاد می‌شود. این ماجرا تا جایی ادامه دارد که مردم متوجه مشکلات فناوری جدید می‌شوند و به‌شکل بهینه‌تری از آن استفاده کنند؛ یعنی نه زیاد و نه کم.
این مسیر برای هوش مصنوعی نیز رقم خورده است. اکنون در جایگاهی قرار داریم که مردم بدون توجه به مشکلات و چالش‌های این ابزار، از آن سوال می‌پرسند و به پاسخ‌هایش اتکا می‌کنند. در این مقاله عملکرد هوش مصنوعی در پاسخ به سوالات را بررسی می‌کنید و متوجه می‌شوید که آیا می‌توان نتایج هوش مصنوعی اعتماد کرد یا خیر.
مفهوم هوش مصنوعی
طی سال‌ها فعالیت انسان و پیشرفت تکنولوژی در حوزه‌های یادگیری ماشین و علم داده، رفته‌رفته مفهوم جدیدی به نام هوش مصنوعی ایجاد شد. یادگیری ماشین، دانشی بود که کامپیوتر را قادر می‌ساخت مانند انسان بیاموزد و فکر کند. از طرفی علم داده، دانش استخراج اطلاعات از میان انبوهی از داده‌ها بود.
دانشمندان متوجه شدند با ترکیب این دو دانش، می‌توان کامپیوترهایی ساخت که داده‌ها را بررسی کنند و به سوالات انسان پاسخ دهند. به عبارت دیگر، می‌توانستند یک مغز کامپیوتری بسازند که مانند مغز انسان عمل می‌کند، درحالی‌که قدرت پردازش بسیار بیشتری دارد.
به این مغز کامپیوتری، هوش مصنوعی می‌گویند. در حقیقت ابزار هوش مصنوعی، کامپیوترهایی هستند که با دسترسی به الگوریتم‌های ماشین لرنینگ و علم داده، حجم عظیمی از اطلاعات را تجزیه و تحلیل می‌کنند و از طریق آن، به دیدگاهی عمیق درباره موضوعات مختلف می‌رسند.
عملکرد هوش مصنوعی در پاسخ‌دهی به سوالات
همانطور که گفتیم، هسته پاسخ‌گویی هوش مصنوعی به سوالات، الگوریتم‌های یادگیری ماشین است. الگوریتم‌هایی که به AI می‌آموزند چطور ببیند، بخواند، بشوند، تجزیه‌وتحلیل کند، درک کند و به نتیجه برسد.
شاید بپرسید با وجود چنین الگوریتم‌هایی، هوش مصنوعی منابع و اطلاعات خود را از کجا به‌دست می‌آورد؟ پاسخ این سوال در اینترنت نهفته است. میلیاردها سایت، مقاله، موزیک، پادکست، ویدئو و اطلاعات موجود در این فضا، همه در دسترس هوش مصنوعی هستند. اگرچه تحلیل همه این اطلاعات برای یک انسان غیرممکن است، ولی هوش مصنوعی می‌تواند این کار را در مدت کوتاهی انجام دهد.
علت محبوبیت هوش مصنوعی همین عملکرد جذاب آن است. الگوریتم‌های یادگیری ماشین در کنار اطلاعات نامحدود موجود در فضای وب و قدرت پردازش کامپیوترها قرار می‌گیرند، به‌نظر همه چیز فراهم است تا به دنیای نامحدودی از اطلاعات دسترسی داشته باشیم.
ولی صبر کنید، هوش مصنوعی آنقدرها که روی کاغذ جذاب به‌نظر می‌رسد، کارایی ندارد. در ادامه با بررسی محدودیت‌های عملکرد هوش مصنوعی در پاسخ‌دهی به سوالات، متوجه منظورمان خواهید شد.
محدودیت‌های هوش مصنوعی در پاسخ‌دهی به سوالات
با سوال از هوش مصنوعی فارسی، متوجه می‌شوید این ابزار همیشه درست عمل نمی‌کند. اشتباهات هوش مصنوعی به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ یعنی:
● پاسخ‌دهی غلط به سوالات؛
● حذف برخی اطلاعات اساسی؛
● ترکیب مطالب درست و غلط؛
● ایجاد منابع، اشخاص و داستان‌های ساختگی.
در ادامه با جزئیات هر اشتباه آشنا می‌شوید.
پاسخ‌دهی غلط به سوالات
هوش مصنوعی به‌دنبال پاسخ درست نیست، بلکه رشته‌ای از کلمات را جست‌وجو می‌کند که منطقی‌ترین پاسخ به سوال کاربران باشد. اگر می‌خواهید از این قضیه مطمئن شوید، وارد چت جی پی تی شده و معنای کلمه‌ای کاملاً ساختگی را از آن بپرسید. تا می‌توانید کلمه‌ای پیچیده بسازید و مطمئن شوید در هیچ زبانی، هیچ معنایی ندارد. سپس از هوش مصنوعی بپرسید این کلمه در فلان زبان یا گویش محلی چه معنایی دارد.
ما بارها این کار را امتحان کرده‌ایم و هر بار با پاسخی به ظاهر منطقی و البته کاملاً غلط مواجه شده‌ایم. چت جی‌پی‌تی تا می‌تواند آسمان‌وریسمان می‌بافد تا برای سوالات شما پاسخی منطقی پیدا کند، درحالی‌که گاهی این کار غیرممکن است!
به زبان ساده‌تر باید بگوییم هوش مصنوعی مهارت «نه» گفتن ندارد. یعنی باید برای هر سوالی یک پاسخ منطقی ارائه کند، حال‌آنکه ممکن است سوال از ریشه غلط باشد.
حذف برخی اطلاعات اساسی
همانطور که گفتیم، الگوریتم‌های یادگیری ماشین به هوش مصنوعی اجازه می‌دهند در میان انبوهی از منابع جست‌وجو، و پاسخ سوالات خود را پیدا کند. مسئله اینجاست که هوش مصنوعی متوجه اهمیت مطالب نمی‌شود.
وقتی شما می‌خواهید درباره موضوعی بنویسید یا تولید محتوا کنید، ممکن است در میان ده‌ها مقاله، به جمله‌ای برسید که بسیار طلایی و مفید باشد، جمله‌ای که در هیچ مقاله دیگری یافت نمی‌شود؛ بنابراین حتما در نتایج خود از آن جمله طلایی استفاده می‌کنید. چنین جمله‌ای ممکن است از دیدگاه هوش مصنوعی کاملاً بی‌اهمیت باشد. چون یک جمله کوتاه برای ابزاری که الگوهای بلند و تکراری را شناسایی می‌کند، اعتبار چندانی ندارد.
ایجاد منابع، اشخاص و داستان‌های ساختگی
مکانیزم یادگیری و پاسخ‌دهی هوش مصنوعی آنقدر پیچیده است که نه کسی که از آن استفاده می‌کند و نه خود ابزار، دقیقاً نمی‌دانند پاسخ‌ها از چه منبعی دریافت شده است. این موضوع باعث ایجاد اشتباهات عجیبی می‌شود که ساخت منابع، اشخاص و داستان‌های ساختگی، بخشی از آن‌ها است.
بارها مشاهده شده است که هوش مصنوعی برای پاسخ‌های کاملاً مشابه، منابعی متفاوتی مشخص می‌کند. البته باید اقرار کرد که این مسئله در آپدیت‌های جدید چت جی‌پی‌تی تا حد زیادی برطرف شده است.
مشکلی دیگری که هنگام استفاده از هوش مصنوعی به‌وجود می‌آید، جامع‌بودن منابع است. منابعی که هوش مصنوعی در اختیارتان قرار می‌دهد، به‌طور کلی با موضوع سوال شما ارتباط دارند؛ ولی دقیقاً نمی‌دانید از چه بخشی از منبع برای پاسخ‌گویی به سوالات شما استفاده شده است. گاهی با مطالعه منبع نیز متوجه این موضوع نخواهید شد! این موضوع برای افرادی که می‌خواهند مقالات علمی و معتبر تهیه کنند، چالشی بزرگ است.
ترکیب مطالب درست و غلط
یکی از تکنیک‌های کلاهبرداران برای قانع‌کردن دیگران، ترکیب مطالب درست و غلط است؛ یعنی یک موضوع غلط را طوری میان مطالب درست قرار می‌دهند، که شخص باور می‌کند درست است. هوش مصنوعی گاهی به‌طور ناخواسته از این تکنیک استفاده می‌کند. البته منظورمان این نیست که هوش مصنوعی کلاهبردار است! این مشکل به دلیل اشتباهات و باگ‌های سیستم به‌وجود می‌آید.
با توجه به گوناگونی منابعی که هوش مصنوعی از آن استفاده می‌کند، ممکن است چند منبع اطلاعات غلطی را منتشر کرده باشند. در این شرایط، پاسخ نهایی ترکیبی از اطلاعات درست و غلط است که باعث تصمیم‌گیری اشتباه کاربران می‌شود. متاسفانه هوش مصنوعی قادر نیست منابع غلط و درست را تشخیص دهد.
اگر می‌خواهید در دام اشتباهات هوش مصنوعی نیفتید، حتماً پاسخ سوالات خود را در اینترنت و مقالات معتبر جست‌وجو کنید؛ مخصوصاً اگر اطلاعات حساس یا مقالات علمی می‌نویسید.
مقایسه هوش مصنوعی با انسان در پاسخ‌دهی به سوالات
عملکرد هوش مصنوعی در پاسخ‌دهی به سوالات، تا حد زیادی مشابه انسان است. در حقیقت الگوریتم‌های ماشین لرنینگ و یادگیری عمیق بر اساس سیستم نورونی مغز انسان ساخته شده‌اند، بنابراین شیوه یادگیری AI نیز مانند انسان است، با این تفاوت که قدرت پردازش بسیار بیشتری دارد. هوش مصنوعی با بهره‌گیری از پتانسیل پردازش کامپیوترها، می‌تواند در عرض چند ثانیه، کارهایی انجام دهد که برای انسان سال‌ها طول می‌کشد.
بااین‌همه، نمی‌توان هوش مصنوعی را کاملاً نسبت به انسان برتر دانست. از‌آنجایی‌که این ابزار فقط توانایی یادگیری و استفاده از اطلاعات قبلی را دارد، تقریباً قدرت خلاقیت آن صفر است. البته هنگام استفاده از ابزار AI، تصور می‌کنید که خلاقیت بسیاری زیادی دارند؛ زیرا اطلاعاتی که در اختیار شما قرار می‌دهند جدید و دست اول است؛ ولی مسئله اینجاست که همه این اطلاعات براساس داده‌های موجود ساخته می‌شوند. بنابراین هوش مصنوعی هیچ چیز جدیدی خلق نمی‌کند.
در سمت دیگر، هوش انسانی قرار دارد. اگرچه قدرت پردازش ذهن ما به اندازه کامپیوترها نیست، ولی قابلیت‌هایی دارد که هیچ ابزاری نمی‌تواند به آن دست پیدا کند؛ قابلیت‌هایی مانند خلق چیزهای جدید. ذهن انسان می‌تواند چیزهایی بسازد که در جهان کنونی وجود ندارند. برای مثال به موبایلی که در دست دارید، نگاه کنید. تا پیش‌از اینکه مارتین کوپر در سال 1973 میلادی، اولین گوشی همراه را بسازد، هیچ تصویر و طرح اولیه‌ای از این ابزار وجود نداشت. او از هیچ، تلفن همراه را خلق کرد. همانطور که بقیه دانشمندان، هنرمندان، معماران و… از هیچ، چیزهای جدید خلق می‌کنند.
هوش مصنوعی؛ خوب یا بد؟
تابه‌اینجا عملکرد هوش مصنوعی در پاسخ‌دهی به سوالات را نسبت به ذهن انسان بررسی کردیم. احتمالاً اکنون از خود می‌پرسید که بالاخره هوش مصنوعی خوب است یا بد؟
اولاً باید بگوییم که چنین سوالی از پایه غلط است؛ چون هیچ چیزی در جهان ما کاملاٌ خوب یا بد نیست. هوش مصنوعی هم جایی میان این دو توصیف قرار دارد. بسیاری از کارشناسان معتقدند AI فقط زمانی مفید است، که به‌‌عنوان ابزار کمکی استفاده شود، نه اینکه همه کارها را به آن بسپاریم.تحول آموزش با هوش مصنوعی، به سرعت در حال تغییر روش‌های زندگی و کار ما است.
حرف آخر
آیا هوش مصنوعی می‌تواند به سوالات انسان پاسخ دقیق بدهد؟ در بخش‌های مختلف مقاله تلاش کردیم به این سوال بنیادی پاسخ دهیم. اگر بخواهیم همه نوشته‌های خود را در یک جمله خلاصه کنیم، خواهیم گفت: هوش مصنوعی باید آغاز کار باشد، نه پایان آن. عملکرد هوش مصنوعی در پاسخ‌دهی به سوالات انسان بی‌نظیر است و نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. چالش اصلی اینجاست که ابزار AI ممکن به روش‌های مختلفی دچار اشتباه شود. بنابراین وظیفه ما این است که همواره به پاسخ آن نظارت کنیم و صحت آن را بسنجیم.
