در دنیای پر استرس و پرشتاب امروز، پیداکردن راهی برای افزایش سلامتی، و کسب تناسب اندام به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اصلی همه تبدیل شده است. از بین انبوهی از فعالیت‌های ورزشی موجود، شنا از بهترین ورزش‌ها برای کسب تناسب اندام و رسیدن به سلامتی بیشتر شناخته می‌شود. در واقع شنا فراتر از یک ورزش سنتی بوده و از منظرهای مختلف می توان به آن نگریست و مزایای آن را به شکل هایی نو بررسی کرد.
در این مقاله ضمن بررسی تاثیرات شنا بر سلامتی، مواردی که در شنا باید رعایت کرد، چالش‌های اموزش شنا برای اقشار مختلف و نکات ایمنی کلی در ادامه بیان می‌شود.
شنا ورزشی برای سلامتی و تناسب اندام
شنا تنها به ورزشی برای تقویت عضلات و افزایش ظرفیت ایروبیک بدن محدود نمی‌شود. این ورزش هالستیک، بر تمام جنبه‌های سلامتی شما، تاثیرات مثبتی دارد که مهم ترین آنها شامل موارد زیر است:
- سلامت ذهنی: شنا به دلیل قرار گرفتم در آب، به کاهش استرس، اضطراب و افسردگی کمک قابل توجهی می‌کند و احساس آرامش و شادی را در شما افزایش می‌دهد. ابی بودن محیط این ورزش، به دلیل انرژی بر بودن می‌تواند به کیفیت خواب را بهتر کرده و به افزایش تمرکز و حافظه شما کمک کند.
- سلامت عاطفی: یکی از تاثیرات شنا بر مهارت اموزان به ویژه کودکان، تقویت اعتماد به نفس و خودباوری در کودکان است زیرا با موفقیت در شنا و غلبه بر ترس از آب، احساس ارزشمندی و موفقیت در کودکان افزایش می یابد. جالب است بدانید تحقیقات نشان داده است که این ورزش همچنین به کاهش تنش‌ها و در نتیجه خشم و افزایش صبر و تحمل شما کمک‌های شایان توجهی می‌کند.
- سلامت اجتماعی:کلاس شنا برای کودکان، فرصتی مناسب برای افزایش تعامل با همسنان خود و پیداکردن دوستان جدید است. همچنین شما و دوستان تان می‌توانید با فرزندانتان و سایر اعضای خانواده خود به صورت گروهی آموزش دیده یا شنا کنید یا با حضور در یک کلاس شنا، با افراد جدیدی آشنا شوید.
شنا راهی موثر برای کسب سلامتی و تناسب اندام
شنا علاوه بر مناسب بودن برای کسب سلامتی و رسیدن به تناسب اندام حال شما، با ساخت عضلات به شما در حفظ سلامتی و انجام فعالیت های سنگین تر در آینده نیز کمک کننده خواهد بود. این ویژگی منحصر بفرد نه تنها برای افراد با آسیب‌دیدگی های قدیمی یا مشکلات مفصلی و حتی معلولین مناسب است بوده بلکه با افزایش جریان خون در مغز باعث تقویت اتصالات عصبی می شود. این قابلیت شنا به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند زوال عقل و آلزایمر در اینده کمک می کند.
تاثیرات شنا بر تنظیم هورمون ها
در گذشته، تمرکز اصلی بر فواید شنا اغلب بر کالری‌سوزی و تناسب اندام بود. اما در حال حاضر، علم ورزش فراتر از نگاه تاثیرات قابل مشاهده دارد. اخرین تحقیقات نشان می‌دهند که شنا حتی تأثیرات مثبتی بر سلامت در سطح سلولی و باعث افزایش سطح هورمون‌هایی مانند اندورفین و BDNF می شود. این هورمون ها در تنظیم خلق و خو، یادگیری و حافظه نقش دارند. همچنین شنا با بهبود عملکرد میتوکندری (نیروگاه درون سلول) به تولید انرژی بیشتر و کاهش استرس اکسیداتیو کمک شایانی می کند.
شنا در عصر تکنولوژی
با پیشرفت های اخیر تکنولوژی، دنیای ورزش‌های آبی و استخرهای شنا نیز دستخوش تغییراتی شده است. مربیان و متخصصان حرفه ای با استفاده از ابزارهای هوشمند و گجت‌های پوشیدنی برای ثبت رکوردها، ثبت معیارهای سلامتی مانند ضربان قلب و …تجربه های بهتری از شنا را رقم می زنند.
این ابزارها با ثبت میزان اکسیژن خون، ضربان قلب، مسافت شنا شده و سایر فاکتورهای سلامتی، شرایط را به طور لحظه‌ای اندازه‌گیری و تحلیل می کنند. مربیان با استفاده از این داده‌ها، برنامه‌های تمرینی مخصوص به هر شخصی را به شناگران ارائه داده و باعث بهبود عملکرد مهارت آموزان و پیشگیری از آسیب‌دیدگی آنها می‌شود.
یادگیری شنا برای دریاها و اقیانوس ها
یادگیری شنا فقط به استخر خلاصه و محدود نشده و با کمی بهبود مهارت ها و داشتن خلاقیت بیشتر، از دنیای وسیع آب‌های آزاد مانند دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها نیز می توان استفاده کرد.
اگرچه با چالش‌های جدیدی از شنا در آب‌های طبیعی مواجه هستیم اما همین چالش ها باعث تقویت قدرت، افزایش استقامت و انعطاف‌پذیری شما می شود. مواردی مانند جریان آب های سرد و گرمو وجود حیوانات شکار کننده که باید تنها در صورت توانایی کنترل و مدیریت شرایط، دست به شنا در ابهای ازاد زد. ولی شنا در طبیعت در کنار تمام مسائل و دغدغه‌های خود، فواید زیادی برای سلامت روان می‌تواند داشته باشد و حس آرامش ارتباط با طبیعت، از تکرارنشدنی‌ترین تجربه‌ها برای افراد است.
تمرینات شنا برای افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن
تحقیقات زیادی درباره ارتباط شنا و بیماری های خاص صورت گرفته است که نشان می دهد، شنا به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک شایان توجهی داشته است. بیماری‌هایی مانند قند، آرتریت، بیماری های قلبی و حتی در برخی از انواع سرطان با تمرینات شنا، تا حد زیادی کنترل و بهبود یافته است. به طور مثال یکی از این تحقیقات نشان می دهد که تمرینات شنا برای افراد مبتلا به آرتریت، باعث کاهش درد و سفتی مفاصل شده و این بیماران توانسته اند دامنه حرکت خود را افزایش داده و عضلات آنها عملکرد بهتری داشتند.
شنا در دوران سالمندی
شنا به علت اینکه فشار کمی به مفاصل وارد می‌کند به عنوان یک ورزش ایده‌آل برای سالمندان محسوب می شود. فوایدی مانند افزایش انعطاف‌پذیری و حفظ استقامت، از مهم ترین فواید شنا برای سالمندان است. همچنین با شنای مرتب، خطر ابتلا به پوکی استخوان کاهش یافته و کم شدن حافظه و تمرکز که از مشکلات سالمندی است، کمتر می شود.
شنا برای زنان باردار
شنا به دلیل قرارگیری در اب و کاهش فشار به بدن، برای زنان باردار یک ورزش بسیار ایمن محسوب می شود. همچنین آب گرم با تسکین درد عضلات و کمر درد، مشکلات دوران بارداری را کم می کند. علاوه بر این ، دغدغه حفظ تناسب اندام و آمادگی جسمانی برای زایمان که از بزرکترین ناراحتی های دوران بارداری است با شنا قابل رفع است.
اگر به اطلاعات بیشتر درباره این موضوع علاقه دارید، مقاله شنا در بارداری به طور تخصصی به این موضوع پرداخته است.
شنا برای کودکان
شنا یک ورزش و مهارت بسیار سرگرم‌کننده برای کودکان است. آموزش شنا به کودکان می تواند با تقویت مهارت‌های حرکتی، قدرت عضلات و مفاصل کودکان ، به رشد آنها کمک می کند. همچنین با یادگیری شنا و چیرگی بر اب، اعتماد به نفس آنها افزایش یافته و یادگیری بسیاری از ورزش ها برای آنها ساده و راحت تر خواهد شد. همچنین اموزش شنا به کودکان به کاهش خطر غرق شدگی کودکان کمک کرده و مانع از بروز حوادث در اینده خواهد بود.
شنا برای معلولین
شنا برای معلولین یک ورزش ایده‌آل محسوب می شود زیرا برخلاف بسیاری از ورزش ها به علت قرارگیری در اب، دامنه حرکت بیشتری به فرد عطا کرده و به تعادل آنها کمک می کند. همچنین این ورزش با افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری بیشتر، به رشد سایر عضلات معلولین کمک کننده خواهد بود. همچنین، شنا می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق، کاهش استرس و اضطراب و تقویت عزت نفس این عزیزان کمک کند.
موارد منع شنا
- افراد دارای بیماری‌های عفونی: افرادی که بیماری‌های عفونی مانند اسهال خونی، عفونت چشم یا گوش یا عفونت‌های پوستی دارند به دلیل امکان انتقال و مشکلاتی که برای خودشام ممکن است به وجود بیاید برای جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران، نباید شنا کنند.
- زخم‌های باز یا عفونی: شنا کردن با زخم‌های باز یا عفونی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
- مشکلات قلبی یا تنفسی شدید: افراد مبتلا به مشکلات قلبی یا تنفسی شدید باید قبل از شنا با پزشک خود مشورت کنند.
- اثرات الکل یا مواد مخدر: شنا کردن تحت تأثیر الکل یا مواد مخدر بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به غرق شدن یا جراحات دیگر شود.
موارد احتیاط شنا
- کودکان خردسال: کودکان خردسال به ویژه در سنین کمتر از 4 سال به دلیل عدم تمرکز و ناهمکاهنگی بین عصب و عضله تا قبل از این سن، تحت نظارت یک همراه بزرگتر یا مربی باشند، حتی در صورت دارا بودن وسایل ایمنی مانند جلیقه نجات، در معرض خطر هستند.
- افراددارای معلویت، کم توان یا ناتوان: افرادی که از لحاظ فیزیکی دارای کمبودهایی هستند به دلیل ضعف ممکن است در هنگام بروز خطر، اسیب پذیری بیشتری داشته باشند بنابراین همراهی با یک فرد آموزش دیده یا با استفاده از تجهیزات کمکی، به شنای امن آنها بسیار کمک کننده است.
- شرایط آب و هوایی نامناسب: شنا کردن در فضای باز یا دریا و اب های ازاد در زمان رعد و برق، طوفان یا آب‌های بسیار سرد، با خطرات بسیاری همراه است.
نکات ایمنی اموزش شنا
- سعی کنید با یک همراه یا در کنار مربی شنا کنید.
- از .وسایل ایمنی مانند جلیقه نجات استفاده کنید به خصوص اگر در شنا خیلی قوی نیستید.
- در مناطق مشخص شده برای افراد غیر ماهر شنا کنید.
- از پریدن یا شیرجه زدن در مکان‌های کم‌عمق خودداری کنید.
- در صورت مشاهده مشکل برای سایر افراد، اگر مهارت ندارید یا در شنا ماهر نیستید ترجیحا از مربیان یا نجات غریق کمک بخواهید.
مراجع و منابع و سایت های معروف شنا
لینک فدراسیون جهانی شنا (FINA)
انجمن بین‌المللی مربیان شنا (ASCTA) به ادرس : https://swimmingcoach.org/
