در دهه اخیر، بازار کار ایران دچار تغییرات اساسی شده است. روند جهانی شدن، پیشرفت فناوری و تغییر الگوهای مصرف، باعث شده بسیاری از مشاغل سنتی کمکم جای خود را به حرفههایی بدهند که بر پایه مهارتهای تخصصی شکل گرفتهاند. آمار رسمی وزارت کار نشان میدهد که بیش از ۴۰ درصد از مشاغل سنتی طی پنج سال آینده دچار کاهش تقاضا خواهند شد. در مقابل، مشاغلی که نیاز به مهارت عملی دارند، مانند باریستایی، آرایشگری، خدمات فنی و آشپزی حرفهای، رشد سریعی را تجربه میکنند.
در میان تمام این مهارتها، باریستا به عنوان یکی از مشاغل نوظهور و جذاب، در سالهای اخیر جایگاه ویژهای پیدا کرده است. کافیشاپها به بخشی جداییناپذیر از زندگی شهری تبدیل شدهاند و نیاز به نیروهای آموزشدیده و متخصص در این حوزه روزبهروز بیشتر میشود.
اگر تا چند سال پیش داشتن مدرک دانشگاهی بهعنوان مهمترین معیار استخدام شناخته میشد، امروز کارفرمایان بیش از هر زمان دیگری به دنبال نیروهای دارای مهارت هستند. در چنین شرایطی، فردی که مهارت باریستایی را بلد است، نهتنها بیکار نمیماند، بلکه میتواند مسیر رشد مالی و مهاجرت شغلی را نیز برای خود هموار کند.
رشد جهانی صنعت قهوه و تأثیر آن بر اشتغال
صنعت قهوه یکی از بزرگترین بازارهای جهانی است که طبق گزارش سازمان بینالمللی قهوه (ICO)، ارزش آن در سال ۲۰۲۴ از مرز ۵۰۰ میلیارد دلار عبور کرده است. این عدد نشاندهنده تقاضای رو به رشد برای قهوه و محصولات مرتبط با آن است.
رشد کافیشاپها در سراسر جهان و گسترش فرهنگ قهوهنوشی باعث شده که باریستاها به عنوان نیروهای متخصص در این صنعت جایگاه کلیدی پیدا کنند. در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، شغل باریستا نه یک کار موقتی، بلکه حرفهای معتبر با مسیر پیشرفت شغلی است.
این موج جهانی حالا به ایران نیز رسیده است. در شهرهایی مانند تهران، کرج، شیراز، مشهد و اصفهان، هر هفته چندین کافیشاپ جدید افتتاح میشود. رشد این فضاها به معنای افزایش نیاز به باریستاهای حرفهای است؛ نیروهایی که بتوانند با شناخت طعم، مهارت در تهیه نوشیدنی و تعامل با مشتری، تجربهای متفاوت ایجاد کنند.
ایران و موج بیکاری در میان جوانان بدون مهارت
نرخ بیکاری جوانان در ایران طی سالهای اخیر، طبق آمار مرکز آمار کشور، حدود ۲۴ درصد گزارش شده است. با این حال، نکته مهمتر این است که بیشتر افراد بیکار، فاقد مهارتهای کاربردی و قابل ارائه در بازار کار هستند.
در مقابل، بازار کار برای افراد دارای مهارت، کاملاً متفاوت است. باریستا، نانوا، آرایشگر یا تکنسین فنی، مشاغلی هستند که حتی در دوران رکود اقتصادی نیز تقاضای خود را حفظ میکنند.
مشاغل خدماتی با محوریت مهارت، ویژگی مهمی دارند: غیرقابل جایگزینی توسط فناوری و هوش مصنوعیاند. در حالی که بسیاری از مشاغل اداری و دفتری بهواسطه اتوماسیون از بین میروند، حرفههایی که بر پایه ارتباط انسانی، مهارت دستی و تجربه مشتری بنا شدهاند، همچنان پایدار میمانند.
به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان بازار کار معتقدند که دهه ۱۴۰۰، دهه مهارتمحوری است. کسانی که مهارت یاد میگیرند، آیندهی شغلی خود را تضمین میکنند؛ و کسانی که منتظر شغل دولتی یا کار اداریاند، بهمرور از رقابت حذف خواهند شد.
چرا باریستایی جزو مهارتهای آیندهدار محسوب میشود؟
شغل باریستا بهظاهر ساده به نظر میرسد، اما در واقع ترکیبی از هنر، علم و ارتباط انسانی است. باریستا فقط قهوه درست نمیکند؛ او مسئول خلق یک تجربه است. در هر فنجان قهوه، ترکیبی از دانش دربارهی دانهها، طرز دمآوری، کنترل دما، و حتی طراحی ظاهری نوشیدنی نهفته است.
ارتباط مستقیم با صنعت گردشگری
یکی از دلایل رشد سریع تقاضا برای باریستا در ایران، ارتباط این حرفه با صنعت گردشگری است. در شهرهای توریستی مانند اصفهان، شیراز و کیش، کافیشاپها به نقاطی برای جذب گردشگران تبدیل شدهاند. هرچه خدمات کافیشاپ حرفهایتر باشد، میزان رضایت گردشگران افزایش پیدا میکند.
امکان اشتغال بینالمللی
باریستا بودن فقط یک شغل داخلی نیست. بسیاری از کشورهای پیشرفته به دلیل کمبود نیروی انسانی در صنعت قهوه، بهدنبال باریستاهای ماهر از کشورهای دیگر هستند. افرادی که گواهینامه معتبر بینالمللی دارند، میتوانند با ویزای کاری در کشورهای اروپایی، کانادا یا حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس مشغول به کار شوند.
درآمد رو به رشد
درآمد باریستاهای حرفهای در ایران، بسته به موقعیت کاری و تجربه، بین ۲۰ تا ۴۵ میلیون تومان در ماه متغیر است. علاوه بر این، باریستاهایی که در کافیشاپهای برند فعالیت میکنند، معمولاً از مزایایی مانند بیمه، پاداش و آموزشهای مستمر بهرهمند میشوند.
آینده مهارتمحوری در ایران و نقش آموزشهای حرفهای
آموزشهای فنی و حرفهای در سالهای اخیر به یکی از ارکان اصلی توسعه اشتغال در ایران تبدیل شده است. بر اساس گزارش سازمان فنی و حرفهای کشور، میزان ثبتنام در دورههای مهارتی طی سه سال گذشته بیش از دو برابر شده است.
این روند نشان میدهد که جامعه بهسمت یادگیری مهارتهای کاربردی حرکت کرده است. دیگر مدرک دانشگاهی بهتنهایی کافی نیست. در شرایطی که بازار کار اشباع از فارغالتحصیلان بیکار است، مهارت واقعی میتواند مسیر اشتغال را هموار کند.
باریستایی بهعنوان یک مسیر شغلی پایدار
دورههای آموزش باریستا در ایران با استقبال گستردهای روبهرو شدهاند. این دورهها نه تنها مهارتهای عملی را آموزش میدهند، بلکه ذهنیت حرفهای و شناخت بازار را نیز در هنرجویان تقویت میکنند.
مسیر یادگیری باریستایی؛ از آموزش تا بازار کار
برای تبدیلشدن به یک باریستای حرفهای، صرف علاقه کافی نیست. لازم است فرد مسیر آموزشی دقیقی را طی کند تا از پایه با مفاهیم قهوه، تجهیزات، و اصول سرو حرفهای آشنا شود. می توانید این کار را در بهترین آموزشگاه باریستایی ایران انجام دهید
آموزش باریستا معمولاً شامل مراحل زیر است:
- آشنایی با انواع دانههای قهوه و تفاوت آنها
- یادگیری کار با دستگاه اسپرسوساز صنعتی
- آموزش تهیه نوشیدنیهای گرم و سرد بر پایه قهوه
- لاته آرت و تزئین نوشیدنیها
- آشنایی با اصول مشتریمداری در کافیشاپ
در این مسیر، انتخاب آموزشگاه معتبر اهمیت بالایی دارد. یکی از مراکز آموزشی معتبر و شناختهشده در این زمینه، دوره آموزش باریستا کافی پارس است که با استفاده از تجهیزات حرفهای، اساتید باتجربه و ارائه مدرک فنیحرفهای بینالمللی، مسیر ورود هنرجویان به بازار کار را تسهیل کرده است. این دوره با پشتیبانی ۵ ساله و تضمین اشتغال، یکی از پرفروشترین دورههای باریستایی در تهران و کرج محسوب میشود.
نقش باریستا در تغییر چهره شهرها
در نگاه کلان، گسترش فرهنگ قهوه و باریستایی تأثیر مستقیمی بر سبک زندگی شهری دارد. کافیشاپها امروزه فقط محل نوشیدن قهوه نیستند؛ بلکه به فضاهایی برای تعامل اجتماعی، کار، گفتگو و حتی جلسات کاری تبدیل شدهاند.
در این میان، باریستاها نقشی کلیدی دارند. آنها مسئول ایجاد فضایی دلپذیر، سرویسدهی حرفهای و حفظ کیفیت در طول روز هستند. در شهرهای بزرگ، مشتریان بهدنبال تجربهی متفاوتاند، و این تجربه را تنها باریستاهای آموزشدیده میتوانند فراهم کنند.
جمعبندی: مهارت، بهترین سرمایه شماست
بازار کار آینده، متعلق به کسانی است که مهارت دارند، نه صرفاً مدرک. در دنیایی که سرعت تغییر بالا است و مشاغل سنتی یکی پس از دیگری از بین میروند، تنها مهارتهای قابل انتقال میتوانند امنیت شغلی ایجاد کنند.
شغل باریستا یکی از نمونههای موفق از مشاغل مهارتمحور است که در ایران رشد چشمگیری داشته و آیندهی درخشانی دارد. اگر به دنبال ورود به یک حرفهی پویا، بینالمللی و درآمدزا هستید، یادگیری باریستایی میتواند نقطهی شروع تحول شغلی شما باشد.
همانطور که بسیاری از کارشناسان اشتغال میگویند، آینده متعلق به کسانی است که امروز برای یادگیری اقدام میکنند.
