پمپ دنده ای – راهنمای جامع فنی و کاربردی

مقدمه

یکی از متداولترین و پرکاربردترین انواع پمپ های جابجاییGear Pumps پمپ های دنده ای

مثبت محسوب میشوند. این پمپ ها به دلیل ساختار ساده، راندمان بالا و قابلیت کارکرد در

فشارها و دماهای متنوع در صنایع مختلف به طور گسترده استفاده میشوند.

تعریف و ساختار کلی

پمپ دنده ای وسیله ای مکانیکی است که با استفاده از جفت دنده ها، سیال را از ورودی مکیده و

به سمت خروجی هدایت میکند. این ساختار باعث ایجاد یک جریان یکنواخت و بدون ضربه

میشود.

اجزای اصلی پمپ دنده ای

1- محفظهای که تمام اجزاء را در خود جای میدهد. )Housing( بدنه پمپ

2-شامل یک دنده محرک و یک یا چند دنده متحرک. )Gears( دندهها

3-برای پشتیبانی از چرخش دندهها. )Bearings( یاتاقانها

4-برای جلوگیری از نشتی سیال. )Seals( سیلها

اصول طراحی و عملکرد

انواع پمپ دنده ای

External Gear Pumpپمپ دنده ای خارجی۳.۱

عملکرد: دو دنده در یک محفظه- .دارای دو دنده مجزا که هر یک روی شافت مستقل قرار دارند ویژگیها: مناسب- .با فاصله مشخصی میچرخند تا سیال را از ورودی به خروجی منتقل کنند- .برای سیاالت با ویسکوزیته متوسط تا باال، مقاومت در برابر خوردگی با مواد پوششی مناسب محدودیتها: حساس به وجود ذرات و نیاز به دقت در تراز هندسی بین دو دنده.

Internal Gear Pump پمپ دنده ای داخلی۳.۲

عملکرد: دنده داخلی که- .شامل یک دنده داخلی و یک دنده ماهوارهای که درون آن قرار میگیرد- .به صورت خارج از مرکز میچرخد با دنده ماهوارهای همراه است تا فضای کاری را ایجاد کند دبی-ویژگیها: معمولا قادر به کار با ویسکوزیتههای باالتر و فشارهای باال است؛ نسبتهای فشار محدودیتها: طراحی پیچیدهتر و معمولا نیازمند محاسبات دقیق برای- .بالا را ارائه میدهد جلوگیری از برخورد دنده ها با بدنه.

Lobe Pump پمپ دنده ای با لوب۳.۳

شباهت زیادی به پمپ دنده ای دارد اما در آن به جای دنده از لبه های گرد استفاده میشود ویژگیها: ساختار- .عملکرد: لوبها با هم کار میکنند تا سیال را به سمت خروجی هدایت کنند محدودیتها:- .ساده تر در برخی موارد، مناسب برای مایعات با ویسکوزیته پایین تا متوسط ممکن است پالس یا ضربه های بیشتری نسبت به پمپ های دنده ای با دنده های کوچکتر ایجادکند.

مکانیزم عملکرد

پمپ دنده ای با درگیر شدن دنده ها، حجم سیال را از یک سمت ورودی به سمت خروجی منتقل هنگام ورود سیال به ورودی- .میکند. فاصله بین دنده ها و بدنه مانع بازگشت سیال میشودپمپ، داخلی حجم های منظم بالا رونده تشکیل میشود که به دنبال چرخش دنده ها به سمت فاصله های بین دنده ها به عنوان کانالهای کوچکی عمل میکنند که- .خروجی هدایت میشود در خروجی، سیال به دلیل تفاوت فشار- .سیال را با پخش مشخصی در هر دور جابجا میکنند عیب یابی معمول شامل بررسی نشتی،- .بین ورودی و خروجی به سمت خروجی هدایت میشودسایش دنده ها، و خرابی مهر و موم ها است.

مزایا و معایب

مزایا

ساختار ساده و بادوام توانایی انتقال سیاالت با ویسکوزیته بالا

جریان یکنواخت و بدون پالس

قابلیت کار در فشارهای بالا و محیط های دارای آلودگی کم

معایب

کاربردها

صنایع غذایی انتقال- صنعت نفت و گاز- :پمپهای دندهای در صنایع زیر پرکاربرد هستند صنایع کاغذ و فرآیندهای مرتبط با- ماشین آلات هیدرولیک- صنایع شیمیایی- روغن و شربت صنایع پالستیک و پلیمری برای انتقال رزین ها و مواد افزودنی- روانکاری و انتقال روانکارها

روغن های سوختی و سوختهای دارای ویسکوزیته- روغن های صنعتی و گریسها- :منابع سیال سیاالت شیمیایی کم و متوسط خورنده با- روانکارهای صنعتی با درجات مختلف ویسکوزیته- باالا و ماده پوششی مناسب

عوامل انتخاب پمپ دنده ای

نوع سیال: ویسکوزیته، حاللیت در آب، خورنده بودن

دمای کاری: محدوده دمایی که پمپ میتواند برای سیال تحمل کند

فشار مورد نیاز: فشار خروجی مطلوب و محدوده فشار کاری

نرخ جریان (دبی): مقدار سیال که باید در واحد زمان منتقل شود

ویسکوزیته و ذرات معلق: نحوه مقابله با سایش و انسداد

سگاری مواد با سیال: انتخاب مواد بدنه، دنده ها، سیل ها

هزینه های نگهداری و سرویس: دسترسی به قطعات، عمر مهر و مومها

فضایی و وزن سیستم: ابعاد نصب و وزن پمپ

نویز و لرزش: میزان نویز و ناهمگونی در عملکرد

انتخاب- تعیین ویژگیهای سیال و شرایط عملیاتی- :روشهای انتخاب به صورت گام به گام

ارزیابی مواد و آب بندی برای سازگاری با سیال- )نوع پمپ دندهای (خارجی، داخلی یا لوب

در نظر گرفتن- محاسبه دبی هدف و فشار خروجی با استفاده از منحنیهای پمپ و سیستم مقایسه هزینه های سرمایه ای و عملیاتی

برداشت از سیستمهای ایمنی و طراحی برای احتیاط نظیر مصرف برق و نیاز به نگهداری

: نگهداری و عیب یابی

بررسی و تعویض سیل ها به طور منظم

روانکاری منظم با روانکارهای مناسب برای پمپ های با پمپ های دنده ای

بررسی سایش دنده ها و یاتاقان ها و تعویض در صورت نیاز

بررسی نشتی در اتصاالت ورودی و خروجی

کنترل دمای کارکرد و اطمینان از تهویه مناسب

بررسی شاخص های صدا و لرزش به منظور تشخیص مشکالت زودهنگام

پاکسازی و تمیزکاری داخلی برای جلوگیری از انسداد

آزمایش فشار و دبی برای تشخیص نشت یا انسداد در سیستم

بررسی وضعیت مهر و موم های دوبل یا حلقه های دور

نگهداری جایگزینی با قطعات

نگهداری پیشگیرانه با برنامه زمانی مشخص

روشهای نگهداری انجام سرویس ها

ثبت دقیق گزارش های نگهداری و عیب یابی- اصلی با استاندارد کیفی دوره ای بر اساس سازنده و دستورالعمل های استاندارد

جداول فنی

تصاویر کالبدی و صنعتی

تصویر- (در نسخه نهایی ورد، سه تصویر صنعتی و شماتیک از پمپ دندهای درج خواهد شد) : پمپ2 تصویر- .نمای کلی پمپ دندهای خارجی با نشان دادن بدنه، دندهها، ورودی و خروجی: نمودار3 تصویر- .دندهای داخلی با دنده داخلی و ماهوارهای در حال کار و نحوه چرخش آنها توضیحات تصویری باید- .خروجی سیال و ریزساختار داخلی پمپ با تسمههای درایو یا محرکهابه زبان فارسی باشد و نام دقیق هر جزء را مشخص کند.

: جمع بندی

پمپ دنده ای با ویژگی های منحصربه فرد خود، یکی از انتخاب های اصلی در بسیاری از خطوط تولید و فرآیندهای صنعتی است. انتخاب درست و نگهداری مناسب این پمپ میتواند طول عمرو راندمان سیستم را به حداکثر برساند.