شاید برای خیلی از ما یک زمین خوردن ساده در خانه یا هنگام راه رفتن، فقط منجر به کبودی یا کمی درد شود. اما در سالمندان، همین اتفاق ساده می‌تواند فاجعه‌بار باشد؛ مخصوصاً اگر به شکستگی لگن منجر شود. شکستگی لگن در سالمندان، نه‌تنها یک آسیب فیزیکی است، بلکه می‌تواند زندگی فرد را به کلی تغییر دهد.

در این مقاله می‌خواهیم به زبان ساده بررسی کنیم که چرا شکستگی لگن در سالمندان خطرناک است، چه علائمی دارد، چگونه درمان می‌شود و چطور می‌توان از آن پیشگیری کرد.

شکستگی لگن چیست و چگونه در سالمندان اتفاق می‌افتد؟

لگن یک ساختار استخوانی مهم است که تنه را به پاها متصل می‌کند. وقتی استخوان لگن می‌شکند، معمولاً به علت وارد شدن ضربه‌ی شدید یا افتادن ایجاد می‌شود. در سالمندان، استخوان‌ها به‌دلیل ابتلا به پوکی استخوان، نازک‌تر و شکننده‌تر می‌شوند. همین موضوع باعث می‌شود که حتی یک افتادن ساده هم منجر به شکستگی شود.

بیش از ۹۰٪ موارد شکستگی لگن در سالمندان، به‌دنبال زمین خوردن اتفاق می‌افتد. به‌همین دلیل، این نوع شکستگی‌ها در افراد مسن بسیار رایج‌اند.

چرا شکستگی لگن در سالمندان خطرناک محسوب می‌شود؟

شکستگی لگن در افراد سالمند معمولاً با پیامدهای جسمی و روانی زیادی همراه است:

۱. کاهش شدید تحرک

بعد از شکستگی، فرد ممکن است برای مدت طولانی در بستر بماند. این بی‌تحرکی می‌تواند باعث ضعف عضلات، زخم بستر، لخته خون و حتی عفونت ریه شود.

۲. افزایش احتمال مرگ و میر

مطالعات پزشکی نشان داده‌اند که میزان مرگ و میر در سال اول پس از شکستگی لگن بین ۱۵ تا ۳۰ درصد است. این آمار به‌ویژه در سالمندان دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون یا زوال عقل بیشتر است.

۳. کاهش کیفیت زندگی

افراد سالمندی که دچار شکستگی لگن می‌شوند، اغلب استقلال خود را از دست می‌دهند. ممکن است دیگر قادر نباشند بدون کمک راه بروند یا به سرویس بهداشتی بروند، که این موضوع به‌مرور باعث افسردگی و انزوای اجتماعی می‌شود.

چرا شکستگی لگن خطر مرگ دارد؟

وقتی صحبت از شکستگی استخوان می‌شود، شاید اولین چیزی که به ذهن برسد، درد یا ناتوانی حرکتی باشد. اما در مورد سالمندان، شکستگی لگن فراتر از یک آسیب ساده است؛ این نوع شکستگی می‌تواند تهدیدی جدی برای جان بیمار باشد.

در واقع، آمارها نشان می‌دهند که بین ۱۵ تا ۳۰ درصد سالمندانی که دچار شکستگی لگن می‌شوند، ظرف یک سال پس از حادثه جان خود را از دست می‌دهند. اما دلیل این آمار نگران‌کننده چیست؟

۱. کاهش شدید تحرک = آغاز زنجیره‌ای از مشکلات

پس از شکستگی لگن، بسیاری از سالمندان برای مدت طولانی مجبور به استراحت مطلق یا بستری شدن هستند. این بی‌تحرکی طولانی‌مدت، زمینه‌ساز مشکلات خطرناکی مانند:

• لخته شدن خون در پاها (ترومبوز وریدی)
• آمبولی ریه (گرفتگی رگ‌های ریه)
• عفونت ریه (پنومونی ناشی از بی‌تحرکی)
• زخم‌های فشاری یا زخم بستر

می‌شود. این عوارض، به‌خصوص در بدن ضعیف و آسیب پذیر سالمندان، ممکن است کشنده باشند.

۲. افزایش خطر عفونت

بسیاری از شکستگی‌های لگن نیاز به جراحی دارند. انجام عمل جراحی در افراد سالمند، به‌ویژه آن‌هایی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای هستند، با خطر بالای عفونت بعد از عمل، عفونت ادراری و عفونت تنفسی همراه است.

۳. بیماری‌های زمینه‌ای تشدید می‌شوند

افراد سالمند معمولاً با بیماری‌هایی مانند فشار خون، دیابت، نارسایی قلبی یا کلیوی زندگی می‌کنند. شکستگی لگن و بستری شدن می‌تواند تعادل این بیماری‌ها را بر هم بزند و منجر به بدتر شدن وضعیت عمومی شود. حتی استرس ناشی از درد و جراحی نیز ممکن است عملکرد قلب یا مغز را مختل کند.

۴. افسردگی، انزوا و افت عملکرد روانی

بعد از شکستگی لگن، بسیاری از سالمندان استقلال خود را از دست می‌دهند. ناتوانی در راه رفتن، نیاز به کمک برای کارهای روزمره، و وابستگی به دیگران می‌تواند منجر به افسردگی، کاهش انگیزه برای بهبود، و افت شناختی یا زوال عقل شود. همه این عوامل، به‌طور غیرمستقیم احتمال مرگ را افزایش می‌دهند.

درمان شکستگی لگن در سالمندان

انتخاب روش درمان بستگی به نوع شکستگی، سلامت عمومی فرد، و سن بیمار دارد. درمان‌ها معمولاً شامل یکی از موارد زیر هستند:

۱. درمان جراحی

در اغلب موارد، به‌ویژه برای بازگشت سریع‌تر عملکرد حرکتی، عمل جراحی ضروری است. روش‌های جراحی شامل:

• پلاک‌گذاری یا پین گذاری برای ثابت نگه داشتن استخوان‌ها
• جراحی تعویض مفصل لگن (هیپ) در مواردی که آسیب زیاد است

۲. درمان غیرجراحی

در موارد خاص که جراحی ممکن نیست (به دلیل سن بسیار بالا یا بیماری‌های شدید زمینه‌ای)، استراحت در بستر، مصرف داروهای مسکن و فیزیوتراپی تجویز می‌شود. اما این روش، خطر عوارض ناشی از بی‌تحرکی را افزایش می‌دهد.

نقش فیزیوتراپی در بهبود شکستگی لگن

فیزیوتراپی نقش حیاتی در بهبود حرکت، تقویت عضلات و جلوگیری از عوارض دارد. جلسات فیزیوتراپی باید به‌صورت تخصصی و با برنامه‌ای تدریجی انجام شوند تا بیمار کم‌کم توانایی راه رفتن را بازیابد.

سوالات متداول

1. آیا همه سالمندان بعد از شکستگی لگن نیاز به جراحی دارند؟
   خیر. اما در بیشتر موارد، جراحی بهترین گزینه برای بازیابی حرکت و پیشگیری از عوارض است.
2. بعد از جراحی لگن، چه مدت طول می‌کشد تا فرد راه برود؟
   بسته به نوع عمل و شرایط جسمی بیمار، معمولاً بعد از ۴ تا ۸ هفته با کمک فیزیوتراپی می‌توان راه رفتن را شروع کرد.
3. آیا شکستگی لگن در سالمندان می‌تواند منجر به مرگ شود؟
   در برخی موارد بله؛ به‌ویژه اگر درمان به‌موقع انجام نشود یا فرد دچار عوارضی مانند عفونت یا لخته خون شود.
4. چه افرادی بیشتر در معرض شکستگی لگن هستند؟
   افراد مسن، خانم‌ها (به دلیل شیوع بالاتر پوکی استخوان)، و کسانی که سابقه زمین خوردن دارند.
5. آیا می‌توان با تغذیه مناسب از شکستگی لگن جلوگیری کرد؟
   بله، تغذیه سرشار از کلسیم، ویتامین D و پروتئین به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند و خطر شکستگی را کاهش می‌دهد.

شکستگی لگن در سالمندان؛ زنگ خطری جدی اما قابل کنترل

شکستگی لگن در سالمندان، برخلاف تصور عمومی، تنها یک آسیب اسکلتی ساده نیست؛ بلکه یکی از خطرناک‌ترین آسیب‌هایی‌ست که می‌تواند روند زندگی یک سالمند را به‌طور کامل تغییر دهد. این نوع شکستگی، آغازگر زنجیره‌ای از عوارض جسمی و روانی است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود یا درمان مناسب دریافت نکند، ممکن است حتی به مرگ بیمار منتهی شود.

با این حال، خبر خوب این است که با آگاهی، مراقبت پیشگیرانه و درمان سریع می‌توان بسیاری از این خطرات را مهار کرد. محیط خانه‌ی ایمن، درمان پوکی استخوان، استفاده از وسایل کمکی، و توجه به علائم اولیه شکستگی می‌توانند از بسیاری از حوادث جلوگیری کنند.

اگر سالمند عزیزی در خانواده دارید، توجه به سلامت استخوان‌های او، نظارت بر تحرک روزانه‌اش و مشورت با پزشک ارتوپد در صورت بروز علائم مشکوک، مهم‌ترین قدم‌هایی هستند که می‌توانید برای حفظ کیفیت زندگی او بردارید.

به یاد داشته باشید: شکستگی لگن پایان راه نیست، اگر به موقع دیده و درمان شود، برای اطلاعات بیشتر از طریق وبسایت دکتر طاهری اعظم اقدام کنید: https://drtaheriazam.com/