برچسب: فایل هایی که فرمت آن ها شیپ (shp) است

همانطور که می دانید بیش از 150 نوع فرمت مختلف نقشه برای فایل های GIS وجود دارد ولی فرمت شیپ فایل (Shapefile) با پسوند shp از پرکاربردترین فرمت های وکتوری نقشه (Vector) و از قالب های عمومی داده‌های برداری می باشد که در اوایل دهه ۹۰ میلادی برای ذخیره سازی دیجیتال مکان هندسی و اطلاعات توصیفی به جز اطلاعات توپولوژی که مربوط به روابط بین نقاط و خطوط و چند ضلعی ها می شود و نشان دهنده ویژگی های یک منطقه جغرافیایی است توسط شرکت آمریکایی ازری (Esri) مطرح گردید.

فرمت شیپ (shp) و نرم افزار GIS :

 فرمت استاندارد باز شیپ فایل مخصوص نرم افزارهای سیستم ها و سامانه های اطلاعات مکانی و جغرافیایی یا جی آی اس (GIS) همچونArc GIS ، QGIS،Global Mapper  است.

سیستم جی آی اس (Geographic Information System) یک سیستم اطلاعاتی است که در اواخر دهه 60 پا به عرصه گذاشته است و بر روی اطلاعات مکانی و جغرافیایی پردازش انجام می دهد و اطلاعات پدیده‌های در ارتباط‌ با موقعیت مکانی را کسب می کند که کلیه این اطلاعات جمع‌آوری شده به صورت لایه به لایه تهیه شده و پس از پایش و کنترل داده‌ها، کلیه اطلاعات مورد نیاز وارد سیستم می گردد.

از سیستم جی آی اس در بخش‌های مختلف مرتبط با زمین استفاده می گردد که در زیر به آنها اشاره شده است:

• مطالعات زیست‌محیطی
• برنامه‌ریزی شهری و شهرداری
• خدمات ایمنی شهری
• مدیریت حمل و نقل و ترافیک شهری
• تهیه نقشه‌های پایه
• مدیریت کاربری اراضی
• خدمات بانکی
• خدمات پستی
• مطالعات جمعیتی
• مدیریت تأسیسات شهری مثل برق، آب وگاز

در کنار فرمت نقشه shp که بیانگر شکل عوارض و خود نقشه است، فرمت های دیگری نیز وجود دارند که یک نقشه فرمت شیپ با استفاده از آن ها اطلاعاتش تکمیل شده و کاملتر می گردد، که به بعضی از این فرمت های اجباری و اختیاری نقشه در زیر مختصرا اشاره شده است:

• از فرمت Prj برای ذخیره اطلاعات کلی مربوط به سیستم مختصاتی استفاده می شود.
• فرمت Dbf پایگاه داده و دیتابیس توصیفات و ویژگی های مربوط به عوارض را در خود ذخیره کرده و بیشتر در نرم افزارهای Microsoft Access و Excel کاربرد دارد.  
• فرمت Shx بین فرمت شیپ و فرمت dbf ارتباط معنایی برقرار می کند و مشخص کننده اندکس شدن جهت تشکیل عوارض می باشد و بیشتر در نرم افزارهای ESRI و AutoCAD کاربرد دارد.
• فرمت های Sbx و Sbnبرای ایندکس نمودن فضایی عوارض می باشد.
• فرمت های Fbx  و Fbnبرای ایندکس نمودن فضایی عوارض بدون امکان ویرایش می باشد.
• فرمت های ain و atx و ixs و mxs و xml و cpg

شیپ فایل با سطرها و ستون ها ساختاربندی می شود که سطرهای آن نشان دهنده وجود عوارض مکانی و ستون های آن ویژگی های کمی و کیفی آن عارضه می باشد.

برای اشاره داده‌های مکانی عوارض گرافیک برداری، فرمت شیپ فایل از سه شکل بهره می برد:

• نقطه : مثل چاه آب و چشمه ها
• خط : مثل خیابان ها و رودها
• چندضلعی یا پلیگونی : مثل محدوده استان ها و کشورها

نحوه انتقال و جابجایی داده هایی با فرمت شیپ فایل در ArcCatalog به این شکل می باشد که بطور اتوماتیک تمامی فایل های مربوطه جابجا می شوند چون در محیط این نرم افزار تمام فایل ها از هم گسسته نیستند و به شکل پیوسته و یک لایه هستند.

لازم به ذکر است که برای انتقال و جابجایی داده هایی با فرمت شیپ فایل در Windows Explorer از یک پوشه به پوشه دیگر، باید تمامی فایل های مربوطه را با هم یکجا انتخاب و جابجا کرد.

تبدیل فایل هایی با فرمت میکرواستیشن (MicroStation) به فرمت شیپ فایل نیز با روش های خاصی صورت می گیرد ولی برای تبدیل فرمت گوگل ارث به شیپ فایل، در نرم افزار گوگل ارث باید بر روی محدوده مورد بررسی باید عارضه پلی گونی را ایجاد و تنظیمات رنگ لایه نیز تکمیل نموده و فایل را باید با فرمت KMZ ذخیره کرد بعدا از پنجره آرک مپ در بخش آرک تولباکس قسمت کانورژن تولز، گزینه KML to leyer را از From KML انتخاب نموده و  فایل ذخیره شده را به عنوان ورودی مشخص و تایید نمایید. روی عارضه ایجاد شده در قسمت Table of Contents کلیک سمت راست نموده و قسمت Export Data  فرمت را بر روی Shapfile (شیپ فایل) قرار دهید و ذخیره نمایید.

لازم به ذکر است که پايگاه داده‌هاي مكاني و شیپ فایل استان های ایران، شیپ فایل شهرستان های ایران، شیپ فایل روستاهای ایران با لایه هایی شامل شیپ فایل آماری، زمین شناسی، توپوگرافی، پوشش گیاهی و محیط زیست به صورت رایگان توسط سایت های معتبری همچون وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران برای دانلود در اختیار دانش پژوهان و محققان قرار داده شده است.